دامنه اصل حاکمیت اراده در تعیین صلاحیت بین المللی محاکم

نویسنده : بابازاده، بابک ؛

(‎32 صفحه – از 7 تا 38 )

چکیده:
تعیین صلاحیت محاکم از مباحث مهم تعارض دادگاه‌ها در عرصه حقوق بین‌الملل خصوصی است. با بررسی مشخص می‌گردد که قواعد حاکم بر تعیین صلاحیت محاکم نشئت‌گرفته از قواعد صلاحیت محلی در حقوق داخلی کشور‌هاست. در نظام حقوقی ایران که در بحث تعارض دادگاه‌ها قانون مقرر، دادگاه را حاکم می‌شناسد، محاکم ایرانی در تعیین صلاحیت بین‌المللی محاکم به قوانین ایران مراجعه و از قواعد صلاحیت محلی در این زمینه استفاده می‌کنند. با تحقیق مشخص می‌گردد این قواعد صلاحیت محلی با هدف تسهیل در رسیدگی بوده و عمدتا به دلیل حفظ منافع اشخاص وضع شده است ولیکن در عرصه بین‌الملل، کشور‌ها به دلیل اصل حاکمیت و استقلال و همچنین حفظ نظم عمومی‌ جامعه، قواعد حاکم بر تعیین صلاحیت را تخییری نمی‌دانند. به همین لحاظ است که توافق اشخاص در تعیین صلاحیت بین‌المللی محاکم با وسعت خود موردپذیرش نبوده و اصل، بر عدم اعتبار چنین توافقی است. لیکن با مراجعه به رویه کشور‌های مختلف مهم همچون فرانسه و آلمان ملاحظه می‌گردد که شناسایی محدود اعتبار توافق اشخاص در این خصوص پیش‌بینی شده است. در نظام حقوقی ایران نیز می‌توان در برخی از موارد محدود که موجب تضییع حقوق اشخاص نبوده و مغایر با نظم عمومی ‌و اصل حاکمیت و استقلال کشور نباشد، به توافق اشخاص در تعیین صلاحیت بین‌المللی محاکم اعتبار داد.