چالش های تعریف جرم قاچاق در نظام حقوقی ایران

نویسنده : الهام، غلامحسین ؛ میرخلیلی، سید محمود ؛ پرهام فر، امیر محمد ؛

(‎32 صفحه – از 47 تا 78 )

چکیده:
در طول تاریخ قانونگذاری ایران، واژه‌ی قاچاق در معانی مختلفی به کار رفته است. ابتدا واژه‌ی قاچاق معادل فعل یا ترک فعلی بود که منجر به نادیده انگاشتن کلیه عوارض، مالیات ها و یا نقض حیطه های انحصاری دولت بود ولی به مرور زمان این واژه معطوف به قاچاق گمرکی و ورود و خروج غیر قانونی کالا به/از کشور گردید. عدم تعریف واژه‌ی قاچاق، تشتت آرا و نظرات مختلف را در برداشت از مفهوم این جرم به همراه داشته است. از یک سو، به دلیل آنکه در قوانین موضوعه برخی از جرایم بی‌ ارتباط مانند صید غیر مجاز ماهیان خاویاری مشمول عنوان قاچاق قرار گرفته‌اند، برخی نویسندگان دامنه‌ی جرم قاچاق را به این جرایم نیز گسترش داده اند. از سوی دیگر، رویه‌ی قضایی ایران با توجه به همین شفاف نبودن، صدق عنوان قاچاق را منحصر به مواردی می‌داند که کالا در مرز کشف شده باشد و کشف کالا داخل کشور را باعث خروج از شمول عنوان قاچاق می‌داند. به نظر نگارندگان این مقاله، تعریف واژه‌ی قاچاق نه آنچنان گسترده است که از مفهوم اصلی خود فاصله بگیرد و نه آنچنان محدود که دیوان‌عالی کشور پذیرفته است. قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تا حدودی در همین راستا بوده است.