انجمن معتادان گمنام از منظر عدالت ترمیمی

نویسنده : معظمی، شهلا ؛ پارسا، محمد ؛

(‎16 صفحه – از 121 تا 136 )

چکیده:
صرف نظر ازجدال موجود بر این که اعتیاد جرم است یا بیماری؛ و در پی آن معتاد بیمار است یا مجرم، در حال حاضر در نظام حقوقی ایران با توجه به صراحت ماده‌ی 15 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن مصوب 1376، اعتیاد، جرم محسوب می‌شود. به رغم جرم بودن اعتیاد، درک قانون گذار و شناخت او از ماهیت اعتیاد، که همان بیماری است، موجب شده است مقنن سنت‌شکنی کرده و در قبال پدیده‌ی مجرمانه، مجازاتی با اوصاف کیفری قابل نشود و جز در موارد اقدامات اجتماعی، به درمان و اصلاح معتاد توجه داشته باشد. در سال های اخیر، نهادهای غیر کیفری هم چون سازمان بهزیستی کشور با اعطای مجوز به سازمان‌ها و انجمن‌های غیر دولتی، امکان مشارکت ایشان را در درمان اعتیاد فراهم آورده است؛ از جمله انجمن معتادان گمنام (NA)، اجتماعی از معتادان بهبود یافته است، به نحوی که در درمان اعتیاد و استمرار بهبودی، تاثیر بسیار داشته و با استفاده از اصول روحانی و معنویت فعالیت می‌کند. از سویی در قرن اخیر، مفهوم عدالت ترمیمی در نظام عدالت کیفری، رویکردی جدید و اصلاحی به وجود آورده است؛ به نحوی که اصول، قدم‌ها، سنت‌ها، و مفاهیم انجمن مذکور را می‌توان منطبق با یافته‌ها و دستاوردهای عدالت ترمیمی دانست؛ هرچند از پارادیم‌های عدالت ترمیمی به طور مطلق برخوردار نیست. همچنین نحوه‌ی عملکرد این انجمن را می‌توان مکانیز می مثبت برای واکنش‌گرایی قانون به رفتار مجرمانه‌ی اعتیاد در دستان عدالت کیفری قرار داد، به نحوی که، جلوه‌ی کیفر به ترمیم و اصلاح بدل شود.