جستجوی عدالت معاوضی و واقعی، و اراده باطنی در بیع شرط مطالعه تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق معاصر

(‎26 صفحه – از 85 تا 110 )

چکیده:
اصل عدالت رئالیستی و معاوضی و اصالت اراده باطنی از اصول مبنایی حقوق قراردادهای مدرن و دارای اهمیت فوق العاده در اندیشه حقوقی و قضایی معاصر و راهگشا در موارد مشکل می باشند. این تحقیق به تطبیق این اصول بر یکی از موارد دشوار و بحث انگیز حقوق قراردادها در کشورمان، یعنی بیع شرط می پردازد. تلاش شده با تحلیل سه دیدگاه مهم در حکم این معامله، بین این دیدگاه ها به نفع عدالت واقعی و عینی، سازش برقرار شود. این فرضیه مطرح شده که نظریه صحت بر ماهیت طبیعی بیع شرط حمل شود که با اقتضای عدالت ایده آلیستی و نگاه فورمالیستی قابل انطباق است و نظریه بطلان ناظر به صورت انحراف آن از اصل عدالت معاوضی و اراده باطنی مشترک، دانسته شود. امکان احراز قضایی قصد واقعی، به واسطه امارات و اصول، از نظر فقهی تبیین گردیده که مقتضای عدالت رئالیستی و واقعی در موارد دشوار و قابل ترجیح بر مبنای مکتب تحققی در حقوق قراردادها می باشد. هدف این است که، از حکم طبیعت اولیه این معامله و اصل آزادی اراده، به عنوان ابزاری برای تحمیل قراردادهای ناعادلانه بر علیه طرف آسیب پذیر قرارداد استفاده نشود.