واکاوی مولفه‌های حقوق شهروندی در تمدن اسلامی با تاکید بر آیات قرآن
نویسنده : محمدی سلیمانی، یوسف؛
(11 صفحه – از 100 تا 110 )
چکیده:
امروزه حقوق شهروندی به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی نظام‌های سیاسی مختلف مورد توجه قرار گرفته است، هرچند حقوق شهروندی دارای مبانی نسبتا جهان‌شمولی از جمله برابری و عدالت، آزادی، تساهل و مدارا، اخلاق مدنی و کرامت انسانی است، اما برداشت‌ها و تعاریف از حقوق شهروندی در نزد مکاتب و ایدئولوژی‌های سیاسی متفاوت است، در حالی که تمدن غرب، بر محوریت آزادی، لیبرالیسم و حقوق بشر سکولار ابتنا شده است، تمدن‌های دیگر از جمله تمدن اسلامی بر محوریت جایگاه دین در تعیین ارزش‌های اجتماعی و سیاسی شناخته می‌شود. از سوی دیگر، تمدن به عنوان مجموعه دستاوردهای عملی حیات بشری، بر ویژگی‌هایی نظیر عدالت، علم، تعقل و اندیشه‌ورزی و مدنیت تاکید می‌کند. از این رو دارای قرابت‌هایی با حقوق شهروندی است. حال سوال اساسی پژوهش حاضر این است: مولفه‌های اساسی حقوق شهروندی در تمدن اسلامی کدام هستند؟ از نتایج پژوهش حاضر این است که شهروندی مد نظر تمدن اسلامی با فراروی از شهروندی معمول در تمدن غرب، بر محورهایی نظیر خدامحوری و الهی‌بودن، عدالت گستری، اخلاق‌مداری، مدارا، تعقل و اندیشه‌ورزی استوار است. همچنین شهروندی در تمدن اسلامی بر پایه حقوق و مسوولیت‌ها شکل گرفته است و اصل طلایی «کلّکم راع و کلّکم مسوول» به عنوان شاکله اصلی آن محسوب می‌شوند. با توجه به موضوع پژوهش حاضر از رویکرد توصیفی ـ تحلیلی بهره جسته‌ایم که با روش کتابخانه‌ای و اسنادی و همچنین بررسی متون مقالات علمی در این زمینه به گردآوری داده‌های مورد نظر اقدام شده است.
آخرین دیدگاه‌ها