تلقیح مصنوعی از دیدگاه اخلاق و حقوق کیفری

نویسنده : وطن خواه، رضا؛

(‎32 صفحه – از 133 تا 164 )

چکیده:

از دیرباز تولید مثل و در نتیجه تداوم نسل یکی از آمال و خواستههای طبیعی بشر و درحقیقت یک نوع کمال محسوب میشود. هرچند در قرنهای متمادی انسانهای متعددی به دلیل عدم قدرت باروری شخصی و یا به علت نازایی همسرانشان این آرزو را با خود به گور بردند و نسل آنها منقرض گردید ولی امروزه پیشرفتهای نوین و روزافزون علم پزشکی سبب گردیده است که بستهشدن نطفهی انسان و حیوانات به غیر از راه شناختهشده و طبیعی آن (آمیزش) ازطرق دیگری نیز امکانپذیرگردد. این روشها که در حالت کلی به باروریهای پزشکی معروف هستند، از راههای متعددی ازجمله میکروانجکشن، تلقیح مصنوعی و… انجام میشوند. این نوع از باروریها از نیمهی دوم قرن بیستم گسترش فوقالعاده ای یافته است. به نحوی که امروزه از اهم پدیدهها و پیشرفتهای این قرن محسوبمیشود و این فنآوری با وجود اینکه سالیان مدیدی است که در اکثر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار میگیرد ولی به طور محدود از سال 1368 وارد ایران شده است. موضوع مورد مطالعه (تلقیح مصنوعی) یکی از قدیمیترین روشهای باروری غیرطبیعی است و شامل انواع روشهایی است که در آنها تمام مایع منی بعد ازآمادگی یا پروردهشدن در قسمتهای مختلف اندام تناسلی زن قرار میگیرد و بدون نزدیکی جنسی، امکان برخورد اسپرم و اوویست را فراهم میکند و در حال حاضر شایعترین نوع تلقیحمصنوعی، تلقیح داخلرحمی یعنی استفاده از اسپرم پرداختشده (نه کل مایع منی) ازشوهر (همولوک 😉 و یا فرد دیگری (هترولوک یا و یا است. تلقیحمصنوعی تخمک زن با اسپرم شوهرش (تلقیح همگون یا متجانس) عمل صحیحی است که دارای آثارحقوقی میباشد و از نقطهنظر فقهی نیز تقریبا بلااشکال میباشد و در حقوق ایران و حقوق خارجی هم به این عمل به دیدهی یک روش درمانی نگریسته و طفل متولد شده در اثر این نوع از تلقیح را ملحق به زن و شوهر منتسب به آنان میدانند وگروهی از فقها هم که بهکارگیری این روش را مورد تردید قرار دادهاند، به جهت بیم از ارتکاب کارهای مقدماتی حرام نظیر؛ اخذ تخمک از زن توسط نامحرم و یا اخذ اسپرم به روش غیرمجاز بوده است ولی تلقیح مصنوعی تخمک زن با اسپرم مرد بیگانه (تلقیح ناهمگون یا نامتجانس) چه با رضایت یا بدون رضایت زوج، محیط ظهور آرای متفاوت از هم در منظرحقوقدانان و هم از دیدگاه فقهی باشد و بهطورکلی استفاده از این روش موافقان اندک ولی مخالفان فراوانی دارد. هرچند موضوع موردمطالعه را از جنبههای مختلفی، همچون؛ نسب، ارث، محرمیت، حضانت، ولایت، نفقه و.. میتوان مورد بررسی قرار داد ولی ابتنای این مقاله بررسی موضوع از دیدگاه اخلاق و حقوق کیفری و تشریح لزوم جرمانگاری درخصوص برخی از مسایل و حواشی مستحدثهی مرتبط میباشد.