شیوه های تدوین و تصویب یک قانون اساسی

نویسنده : عباسی، بیژن؛

(‎16 صفحه – از 49 تا 64 )

چکیده:
در این مقاله به روشهای تدوین و تصویب قانون اساسی پرداخته می‌شود؛روشهایی که توسط دولت‌ها از واپسین سالهای سدهء هیجدهم با تصویب قانون اساسی 1787 تاکنون به کار گرفته شده است.البته‌ منظور ما از قانون اساسی در اینجا به مفهوم نوین کلمه یعنی قانون اساسی مدون است نه عرفی. همانگونه که می‌دانیم قانون اساسی ثمره پدیداری تحولات بزرگ سیاسی،اجتماعی و فرهنگی، بیداری ملت و مبارزات مردمی است.در این رهگذر،گاه شخص نخست یک کشور،به‌طور مستقل یا به‌ ناچار،تن به اعطای قانون اساسی به مردم داده(تبدیل رعیت به ملت)یا اینکه پس از نگارش قانون‌ اساسی،مردم را برای تأیید آن به مشورت می‌خواهد(روشهای غیرمردم‌سالار)؛یا اینکه قوای حاضر در صحنه سیاسی یک کشور(اغلب نمایندگان ملت و یک فرد)مبادرت به انعقاد یک پیمان سیاسی- حقوقی به نام قانون اساسی،می‌نمایند و طی آن چگونگی سلطنت رئیس مملکت و حقوق ملت را پیش‌بینی می‌کنند(روش مختلط). در سومین و رایجترین حالت،این نمایندگان ملت یا خود مردم هستند که از راه مجلس مؤسسان یا همه‌پرسی به تدوین و تصویب قانون اساسی کشور می‌پردازند(روشهای مردم‌سالار). این مقاله،در صدد بیان مشاهدات و تحلیل نگارنده از نحوه عملکرد غالب دولتها در تدوین و تصویب‌ قانون اساسی و دسته‌بندی آنها به لحاظ کاربرد شیوه‌های مردم‌سالار در این امر است.