جلوه هایی از کارکردهای تفضیلی عرف در نظام کیفری تقنینی ماهوی عمومی با رویکرد به قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

نویسنده : موحدی فرد، محسن؛ رحمدل، منصور؛ ساعد، محمد جعفر؛

(‎27 صفحه – از 205 تا 231 )

چکیده:
بعضی از حقوقدانان معتقدند که اصلی ترین مانع در برابر نفوذ عرف درحقوق کیفری، قبول اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها است. بنابراین نقش و جایگاه عرف در حقوق کیفری را کم اهمیت جلوه داده یا نادیده انگاشته اند. اما عرف هم در مرحله تقنین مقررات کیفری و هم در مرحله اجرای مقررات نقش بسزایی دارد. با دقت در نحوه تقنین مقررات کیفری و متون قانونی ثابت می شود که یکی از مهمترین منابع حقوق کیفری عرف می باشد. عرف خود نتیجه یک عملکرد هنجاری است که با پیشرفت اجتماعات بشری تبدیل به قانون گشته است. بنابراین نمیتوان گفت عرف در زمان خلاء قانونگذاری وجود داشته است، بلکه خود قانون بوده آن هم به صورت نانوشته. عرف یا مستقیما مورد ارجاع قانونگذار قرار میگیرد یا حقوقدانان در تفهیم بعضی مقررات و اصطلاحات ملزم به رجوع به عرف میگردند. با شروع انقلاب اسلامی اکثر قوانین کیفری تحت تاثیر نظام حاکم ومقررات اسلامی و شرعی قرار گرفت، اما در زمینه برخی مسائل مربوط به مجازات های غیر عرفی این همگرایی اخیرا به چشم می خورد که می تواند ناشی از تفاهم مبنایی در موضوعات مطرح شده در این اسناد و رویکردهای سیاسی متفاوت نسبت به موضوعات غیر عرفی و شرعی باشد.