نقش افراد، احزاب و گروه های سیاسی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
نویسنده : گرجی، علی اکبر؛ رضایی، مرتضی؛
(30 صفحه – از 51 تا 80 )
چکیده:
قانون اساسی مهم‌ترین سند قانونی یک کشور است. در ایران و در پسِ انقلاب 1357 و سقوط نظام دیکتاتوری، در پی استقرار نظامی نوین و مردمی، نظام جمهوری اسلامی برپا گشت و این پدیدار، مستلزم سندی راهبردی و ضابطه‌آور یعنی «قانون اساسی» بود. در این طیِّطریق در تقریر قانون مادر، افراد، احزاب و گروه‌های مختلف را بر آن داشت تا در تصویب سندی بنیادین کمر همّت بگمارند. مقاله پیش رو در پی ترسیم این مهم است که از پدیداری نخستین گام‌های شکل‌گیری قانون اساسی تا تصویب مجلس خبرگان و تایید همه‌پرسی آن، احزاب، جمعیّت‌ها، افراد و گروه‌های مختلف سیاسی و غیره، چه در متن و چه در حاشیه، چگونه و چه میزان نقش‌آفرینی نمودند. این بازه‌ي زمانی سرانجام در وهله‌ي سوم، یعنی «مقطع بازنگری» نشان آخر را بر تارک خویش اندود و متن فعلیِ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فرآیند این کشاکش‌ها و تصمیم‌گیری‌هاست. همان‌گونه که در این متن به فرصت نگریستن نیز خواهد رسید، در بازه‌ي دهه‌ي مزبور هرچه به پیش می‌رفت، از عِداد و گستردگی گروه‌های مختلف و متعدد کاسته می‌شد و بر دامنه‌ي چهره‌های منتسب به جریانی ویژه و خاص افزوده می‌گشت. همان‌طور که خواهیم دید در این روند حذف‌ها، غالبا احزاب، گروه‌ها و اشخاص خود نقش انکارناپذیری را ایفا نمودند و نهایتا در مقطع بازنگری اینبار میان گروه‌های اسلامی و مذهبی، تضارب آرا مشاهده می‌شد که البته هیچ‌گاه تفاوت و تعدد دیدگاه‌های مقاطع پیشین را متبلور نساخت. قانون اساسی یک سند جامع، مادر و بهمنزله‌ي حافظی سترگ در پاس‌داشت از حقوقِ جملگی افراد موجود در کشور با سلایق و اندیشه‌های گوناگون است. بدین‌سان چنین سندِ متعالی و شامخی، اجّل از آن است که جولانگهِ مانیفستیِ گروه یا حزبی خاص باشد. در این مقاله به این مقوله‌ي مهم می‌پردازیم که چه میزان گروه‌های سیاسی در اندیشه‌ي ایفاي این میزان از عدم جانب‌داری از موضعی خاص و پاک‌بازی در راستای حمایت از حقوق ملّت برآمدند. به جهت انسجام و یک‌پارچگی، مطالب تحت سه بازه، هم از حیث زمانی و هم از جهت بازی‌گردانی افراد و گروه‌های مختلف در شکل‌گیری قانون اساسی فعلی جمهوری اسلامی ایران، تقسیم‌بندی شده است.
آخرین دیدگاه‌ها