کارشناسی و خبرهگی ماهیت و کارآیی

(‎26 صفحه – از 47 تا 72 )

چکیده:
یک نظام حقوقی با عملکرد مناسب و خوب یک از عوامل کلیدی برای توسعه عدالت اجتماعی و اقتصادی خواهد بود. تحول عظیم اقتصادی و پیشرفتهای کنونی در جوامع، سازمانهای دولتی و غیر دولتی و… منجر به افزایش تعداد پروندههای قضایی شده که رسیدگی به آنها در توان قاضی به تنهایی نمیباشد. ظرفیت سیستم قضایی ایران در دهههای گذشته به استانداردهای جهانی نزدیک شده اما هنوز نیاز به برخی پیشرفته ها احساس می شود. یکی از مواردی که توجه چندانی به کاربرد مفید آن نشده نقش فرهنگ استفاده از کارشناسان و متخصصان حِرف متنوعی است که در کشورهای توسعه یافته مانند انگلستان، اکراین، فرانسه و… و حتی کمتر توسعه یافته نظیر ترکیه به استفاده روز افزون آن در دستگاه قضایی خود پی بردهاند و در تلاش هستند از این ظرفیت تحت عنوان پروژههای بهبود استفاده از سیستم کارشناسان در دادگاهها به خوبی بهره ببرند. در کشور ما نیز براساس متون فقهی این تاسیس از دیر باز مورد استفاده بوده اما متاسفانه علیرغم چالش های فراوان دستگاه قضایی کشور با پرونده های بعضاً بدون پیچیدگی به خوبی از پتانسیل آن استفاده نمی شود. در این مقاله سعی شده با بیانی از مبانی فقهی و حقوقی مباحث کارشناسی و اهمیت استفاده از متخصص و خبره اشاراتی شود و سپس تضادهای کاربردی کارشناسان رسمی و غیررسمی که از آن به خبره نیز یاد می شود و ممکن است افراد و سازمانها برای ادله های اثباتی خود متوسل شوند بحث خواهد شد. در نهایت نیز با تحلیل به ارجحیت استفاده از کارشناسان رسمی بر خبرگاه محلی و کاربرد آن در بهبود فرایند قضایی که منجر به کاهش اطاله دادرسی ها می شود توضیح داده خواهد شد.