مطالعه تطبیقی حق رزرو گیرنده کالا در انواع قراردادهای حمل و نقل

نویسنده : فخاری، امیرحسین؛ مفیدیان، شراره؛

(‎22 صفحه – از 119 تا 140 )

چکیده:
متصدی حمل و نقل در قبال گیرنده کالا متعهد به تحویل کالاهایی منطبق با مشخصات مندرج در بارنامه می باشد. بنابراین گیرنده از حقی مستقیم برخاسته از قرارداد علیه متصدی برخوردار است . در قوانین و کنوانسیون های بین المللی از حق گیرنده کالا تحت عنوان «حق رزرو گیرنده » یاد نشده است . اما با اعطای حق به گیرنده کالا جهت ابلاغ و قید عدم سلامت کالا در هنگام تحویل و تعیین خسارات و درجه اهمیت آن در نصوص قانونی عملا چنین حق رزروی برقرار گردیده است . حق متصدی حمل و نقل هنگام دریافت کالا مبنی بر قید مشخصات کالا در بارنامه ، به صراحت تحت عنوان «حق رزرو» مطرح گردیده است . از سوی دیگر مشابه همین حق با اندکی تفاوت در مرحله پایانی قرارداد حمل برای گیرنده پیش بینی شده است . گیرنده کالا در مقصد و به هنگام تحویل حق دارد عدم تحویل وفق مندرجات بارنامه را در رسید منعکس کند یا با ارسال ابلاغ وفق مقررات ، حقوق خود را بعد از بازرسی و تحویل محفوظ دارد. اگرچه حق مزبور برخلاف حق رزرو متصدی حمل نمی تواند در بارنامه درج گردد اما عنوانی جز حق رزرو گیرنده کالا نمی توان برای آن برگزید. درخصوص مغایرت اعطای حق به گیرنده علیه متصدی حمل به دلیل اصل نسبی بودن قراردادها نیز بحث ها و توجیه هایی مطرح است . برخی مقرره های بین المللی ، صرف عدم ابلاغ ورود ضرر در موعد مقرر را، اسقاط کننده هرگونه حق طرح دعوا از ناحیه گیرنده درنظر گرفته اند البته به جز موارد احراز سوءنیت متصدی حمل . به دلیل تاوان عظیم عدم ارسال ابلاغ به موقع ، به نظر می رسد می بایست مواردی به عنوان عذر موجه برای عدم ابلاغ در موعد مقرر مورد پیش بینی قرار گیرد. ضمن آنکه تعیین دقیق هویت متصدی حمل و نقل در متون قانونی می تواند کمک موثری در امکان قابلیت رجوع در زمان مناسب با هزینه