مطالعۀ تطبیقی معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران، آمریکا و اسکاتلند

نویسنده : حسنی، دکتر محمدحسن؛ نویسنده مسئول : علیزاده، حمید؛

(‎32 صفحه – از 125 تا 156 )

چکیده:
اشخاصی که بدون دخالت در عنصر مادی جرم در ارتکاب جرم مساعدت می‌نمایند، معاون جرم تلقی می‌شوند. به‌رغم اتخاذ سیاست مشترک در پذیرش مجرمیت معاونت در جرم، ضوابط آن در حقوق ایران، اسکاتلند و آمریکا متفاوت است. قانون مجازات اسلامی رویکرد عاریتی نسبی و مجازات خفیف‌تر را پذیرفته، درمقابل ضابطه مجرمیت در اسکاتلند و آمریکا برحسب وقوع جرم یا عدم‌ آن متغیر است. با وقوع جرم رویکرد تساوی مجرمیت والّا رویکرد مجرمیت معاون در قبال جرم ناقص تحریک یا تبانی در جرم حکومت دارد. در کیفیت عنصر مادی رویکردهای متفاوتی اتخاذ شده است. برای نمونه ترک فعل با داشتن وظیفه قانونی ممانعت از جرم تنها در اسکاتلند و آمریکا و مساعدت پس از ارتکاب جرم تنها در آمریکا از مصادیق معاونت در جرم تلقی می‌گردد. در اسکاتلند و آمریکا با وجود طرح مجرمانه‌ مشترک آستانه رکن معنوی به بی‌احتیاطی تنزّل می‌یابد. نوشتار حاضر با واکاوی مبنای این اختلاف رویکرد‌ها به‌نحو توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعه کتابخانه‌ای، درصدد است وجوه افتراق و اشتراک معاونت در جرم در کشور‌های موردمطالعه را بیان نماید.