تأثیر متغیرهای اجتماعی و فردی بر میزان کیفرگرایی افکار عمومی (مطالعه میدانی در سه شهر تهران، مشهد و قم)

نویسنده : صفاری، دکتر علی؛ ساداتی، دکتر سید محمد جواد؛ لکی، دکتر زینب؛ نویسنده مسئول : صابری، راضیه؛

(‎35 صفحه – از 131 تا 165 )

چکیده:
تمایل افکار عمومی به کیفر بزهکاران، به‌ویژه کیفرهای شدید، پدیده‌ای پیچیده و مؤثر بر سیاست‌گذاری‌های کلان می‌باشد که از عوامل متعددی ناشی می‌شود. میزان و عوامل این پدیده در هر شهر یا حتی منطقه‌ای متفاوت و در همة افراد یکسان نیست و به تعاملات پیچیدة میان عوامل مختلف تأثیرگذار بر آن‌ها بستگی دارد. هدف این نوشتار بررسی تأثیر چهار متغیر اجتماعی و فردی، یعنی تأثیر آگاهی نسبت به جرایم مورد بحث در این مقاله و آثار زیانبار آن‌ها، ‌تأثیر جنس، تأثیر باورهای مذهبی بسته به نوع شهر و تحصیلات در سه شهر تهران، مشهد و قم بر میزان تمایل افکار عمومی به کیفرگرایی در سه جرم تجاوز به عنف، اختلاس و تأسیس یا عضویت در شرکت‌های هرمی است. پژوهش حاضر، در سال 1393 با استفاده از روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه افراد 18 سال به بالا در سه شهر تهران، مشهد و قم بودند که 180 نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای توصیف داده‌ها از روش آمار توصیفی میانگین و برای آزمون سوالات از آزمون همبستگی خی‌دو استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد بین متغیرهای آگاهی و جنسیت با میزان تمایل به کیفرگرایی رابطه معنادار وجود ندارد. متغیر سطح تحصیلات هم تنها در مورد جرم تجاوز به عنف، وجود یک رابطه معنادار با میزان کیفرگرایی را به اثبات رساند. در خصوص متغیر شهر و تأثیر آن بر میزان تمایل به کیفرگرایی نیز، تنها در جرم تجاوز به عنف رابطه معنادار به‌دست آمد. یافته‌های پژوهش حاضر، اهمیت استفاده از نیروهای متخصص در امر کیفرشناسی هنگام قانون‌گذاری و وضع مجازات برای جرایم مختلف و همچنین ضرورت آگاه نمودن افکار عمومی در مورد ماهیت و آثار واقعی و اجتماعی جرایم مختلف و کیفر آن‌ها را مورد تأکید قرار می‌دهد.