مطالعه تطبیقی قصد و رضا در بیع در فقه اسلامی و حقوق ایران

نویسنده : طاهری، دکتر یاشار؛

(‎26 صفحه – از 87 تا 112 )

چکیده:
شکی نیست که اراده از مختصات انسان اسـت؛ لـیکن در چیـستی آن، فلاسـفه و متکلمین دیدگاه های متفاوتی دارند. شک لگیری اراده در انجـام هـر عملـی بـه ویـژه عمـل حقوقی که مورد بحث ما در این نوشته است، طی مراحلی صورت می پذیرد که عبارتنـد از: 1- تصور وجود عمل 2- سنجش میزان نفع و ضرر 3- تصدیق لزوم انجام عمل (رضا) 4- تصمیم 5- اجرا .برای تحقق هر عمل حقوقی، قصد انشا ضروری است که در مقابل آن قصد اخبار قرار دارد . اراده در اعمال حقوقی در دو چهره ی ظاهری و باطنی نمود می یابد که در صورت تزاحم، اراده ی باطنی مقدم خواهد بود. با لحاظ مراحل شـکل گیـری اراده و وجـوه افتـراق قصد و رضا درمی یابیم که قصد، عنصر سازنده ی عقد؛ و رضا، شـرط اعتبار آن اسـت . لـذا عقد در حالت فقدان قصد، باطل؛ و در صورت فقدان رضا، غیرنافذ می باشد .در این نوشته کوشش شده است در هر مبحث دیدگاه های فقهـا (امامیـه و عامـه ) و حقوقدانان (داخلی و خارجی) بررسی و تبیین شود.