مبانی اصل شخصی بودن مسؤلیت کیفری

نویسنده : گلدوزیان، ایرج؛ حسینجانی، بهمن؛

‏(20 صفحه – از 127 تا 146)

چکیده:

جرم، مسئولیت کیفری و مجازات، سه ضلع طلایی حقوق کیفری است. اعمال مجازات به احراز مسئولیت کیفری و احراز آن به احراز مجرمیت منوط است. مجرمیت، دو جنبة مادی و روانی دارد و تا زمانی که آن دو احراز نگردد، محقق نمی‌شود، اما مسئولیت کیفری، جنبة موضوعی و مادی ندارد، بلکه جنبة کاملا شخصی و روانی دارد. سن، عقل، آگاهی و اختیار، ارکان مسئولیت کیفری است. در روزگار باستان، افزون بر عامل ارتکاب جرم (مجرم)، بستگان او نیز مسئول بودند، اما به موجب یکی از اصول بنیادین حقوق کیفری، مقرر شد که هر کس باید خود پاسخگوی اعمال مجرمانة منتسب به خود باشد، نه دیگران. این اصل، «اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری» نام دارد. دین، یکی از مبانی مهم این اصل است که در این نوشتار به بررسی ریشه‌های آن در ادیان مختلف می‌پردازیم.