قانون اساسی جامعه بین‌المللی در محاق (تاملی در نظریه و رویه)
نویسنده : شهبازی، آرامش ؛
(24 صفحه – از 169 تا 192 )
چکیده:
رقراری هرگونه سلسله‌مراتبی در میان هنجارهای نظام بین‌المللی، نیازمند منطقی حقوقی است. چنین منطقی علی‌رغم رویکردهای ضد‌ونقیض حقوق‌دانان بین‌المللی، در میان منابع حقوقی دیوان بین‌المللی دادگستری، جایی نداشته و عملا نیز مورد پذیرش نیست. بااین‌حال، تحولات اخیر جامعه بین‌المللی از جمله روند انسانی‌تر‌شدن حقوق بین‌الملل، اهمیت طرح مباحث مرتبط با مسئولیت کیفری دولت‌ها، جنایی‌شدن نقض برخی هنجارهای بین‌المللی، تحول در مفاهیمی مانند صلح و امنیت بین‌المللی، چالشی میان حاکمیت دولت و گسترش قلمرو صلاحیت ملی، تردیدهایی مبنی بر وجود نوعی سلسله‌مراتب هنجاری در نظام حقوق بین‌الملل را به ذهن متبادر می‌سازد. در این مقاله در صددیم تا ضمن تاملی در ماهیت و ساختار جامعه بین‌المللی و با نگاهی گذرا به رویه بین‌المللی به امکان و امتناع قانون اساسی جامعه بین‌المللی بپردازیم. روشن است تا زمانی که جامعه بین‌المللی در کل به درک همسازی از ارزش‌های مشترک نائل نگردد و تا آن هنگام که بسترهای شکلی و ماهوی لازم برای تحقق قانون اساسی جامعه بین‌المللی فراهم نگردد، تنها می‌توان به قانون اساسی جامعه بین‌المللی به مثابه رویایی نافرجام نگریست. به نظر می‌رسد رویه بین‌المللی دولت‌ها و مراجع قضایی بین‌المللی (از جمله دیوان بین‌المللی دادگستری) نیز در همین راستاست.
آخرین دیدگاه‌ها