بررسی فقهی حقوقی قاعده لاقود

نویسنده : دانشورثانی، رضا ؛ میرشفیعی، سیدمرتضی ؛

(‎20 صفحه – از 95 تا 114 )

چکیده:
در حقوق جزایی اسام اصل قانونی بودن جرم و مجازات، شخصی بودن کیفرها و مسئولیت جزایی انسانهای مکلف (بالغ، عاقل ومختار) به رسمیت شناخته شده است. لذا اگر افرادی دارای بلوغ یا عقل یا اختیار نبودند اگر مثلا قتلی را انجام دادند، بحث قصاص منتفی است. نکته اینجاست که آیا این عدم مسئولیت یک طرفه است یا طرف مقابل یعنی یک عاقل مثلا نسبت به مجنون هم مسئولیتی ندارد؟ در این راستا در فقه امامیه با قاعده ای به نام قاعده لاقود رو به رو می شویم که طبق این قاعده فقهی در بعضی از موارد با توجه به اینکه قتل صورت گرفته است ولی جانی نباید قصاص شود، چرا که این قاعده می گوید لاقود لمن لا یقاد منه (قصاصی نسیت برای کسی که قصاص نمی شود در کشتنش) مثلا اگر مجنون شخصی را بکشد به خاطر نداشتن عقل قصاص نمی شود. حال اگر چنانچه عاقلی مجنون را بکشد آیا قصاص می شود یا خیر؟ این قاعده مصادیق متفاوتی دارد مثل: مسلمان در قتل کافر، پدر در کشتن فرزند، قتل عمد توسط کودک، قتل عمد توسط دیوانه، مست در کشتن کسی، آزاد درکشتن برده، مطابق قولی قتل عمد توسط نابینا و مهدورالدم که دراین مقاله مورد بررسی خواهد شد و گستره آن در فقه و حقوق مشخص خواهد شد.