پذیرش قول امین در فقه امامیه و آیین دادرسی مدنی

نویسنده : اسماعیلی، محسن ؛ نصیری، محمد ؛

(‎23 صفحه – از 23 تا 45 )

چکیده:
در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ دﻋﻮاﯾﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺎﻟﮏ و اﻣﯿﻦ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدد و اﻣﯿﻦ در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺪﻋﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ادﻋﺎی ﺧﻮد دﻟﯿﻠﯽ اﻗﺎﻣﻪ ﻧﮑﻨﺪ، در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺬﯾﺮش ﻗﻮل او اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد. ﻗﺎﻧﻮن آﯾﯿﻦ دادرﺳﯽ ﻣﺪﻧﯽ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺣﮑﻢ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺪارد. ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﻬﺎی اﻣﺎﻣﯿﻪ در ﺑﺮﺧﯽ از دﻋﺎوی ﻣﺎﻧﻨﺪ ادﻋﺎی ﺗﻠﻒ و اﻇﻬﺎر ﻋﺪم ﺗﻌﺪی و ﺗﻔﺮﯾﻂ، ﻗﻮل اﻣﯿﻦ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﻓﻘﻬﺎ از ﻗﺎﻋﺪهای ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻗﻮل اﻣﯿﻦ» ﯾﺎد ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺷﻬﺮت اﻃﻼق ﻗﺎﻋﺪة ﻣﺰﺑﻮر ﯾﺎ ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ اﻣﯿﻦ از ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎر اﺛﺒﺎت، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻏﻠﺒﻪ ﻣﻮاردی اﺳﺖ ﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﺮ ﺳﺮ اﻣﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت و ﻣﻮاﻇﺒﺖ او ﺳﭙﺮده ﺷﺪه و ﻣﺎﻟﮏ ادﻋﺎ دارد ﮐﻪ اﻣﯿﻦ ﺗﻌﺪی و ﺗﻔﺮﯾﻂ ﮐﺮده اﺳﺖ. وﻟﯽ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮐﻪ از اﻣﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ او در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺪﻋﯽ ﻗﺮار دارد، ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻣﯿﻦ ادﻋﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻣﺎل ﻣﻮرد اﻣﺎﻧﺖ ﺗﻠﻒ ﺷﺪه ﯾﺎ وﮐﯿﻠﯽ ادﻋﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد وﮐﺎﻟﺖ را اﻧﺠﺎم داده، اﻋﺘﺒﺎری ﻧﺪارد و «اﺻﻞ ﻋﺪم» اﻣﯿﻦ را ﻣﮑﻠﻒ ﺑﻪ اﻗﺎﻣﮥ دﻟﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ.