مرزهای دقیق مسئولیت فردی بر اساس دکترین مسئولین کیفری جمعی

نویسنده : محسنی، فرید ؛

(‎30 صفحه – از 177 تا 206 )

چکیده:
«مسئولیت کیفری جمعی» (JCE) به عنوان نوعی مسئولیت در حقوق کیفری بین‌المللی، مفهومی است که به نحو گسترده مورد تایید رویه قضایی بین‌المللی قرار گرفته است. این مفهوم مشخص‌کننده نوعی از مسئولیت کیفری است که به‌ویژه برای پوشش مسئولیت کیفری تمامی شرکت‌گنندگان در یک نقشه مجرمانه مشترک، مناسب به نظر می‌رسد. در این مقاله برای تحلیل مسئولیت کیفری جمعی، طبقه‌بندی سه‌گانه مسئولیت تبیین گردیده است: نوع اول، مسئولیت در قبال اعمال مورد توافق در هنگام تهیه نقشه و طرح مشترک، نوع دوم، مسئولیت در قبال انجام یک وظیفه در محدوده یک طرح مجرمانه که در محدوده فیزیکی نهادینه (مانند بازداشتگاه) ارتکاب می‌یابد، نوع سوم، مسئولیت مربوط به شرکت‌کنندگانی است که در مورد هدف اصلی طرح مجرمانه مشترک توافق کرده‌اند. نویسنده پس از بیان انتقادات مطرح شده و ارائه پاسخ به آنها، با توجه ویژه نسبت به سومین شق مسئولیت کیفری جمعی، ابتدا مبانی اجتماعی و حقوقی معیار قابلیت پیش‌بینی و انگیزه‌های پذیرش آن در حقوق کیفری بین‌المللی را ذکر نموده و سپس شیوه‌های متعددی برای سنجش و تعیین دقیق آن ارائه کرده است. تفکیک «مرتکب اصلی» و «مرتکب فرعی» همراه با تحلیل آرای محاکم بین المللی از جمله نکاتی است که بر جذابیت علمی مقاله در پرتوی تجربیات قضایی نگارنده می افزاید.