بازشناسی مفهوم «مقررات و نظامات اداری» با تاکید بر رویه قضایی هیات عمومی دیوان عدالت اداری

نویسنده مسئول : نجابت خواه، مرتضی ؛ نویسنده : فقیه لاریجانی، فرهنگ ؛

(‎20 صفحه – از 90 تا 109 )

چکیده:
مقررات اداری، قاعده قابل کاربست عمومی یک نهاد اداری است که قانون یا سیاستی را اجرا یا تفسیر می‌کند. «رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری‌ها و مؤسسات عمومی غیردولتی…» در صلاحیت هیات عمومی دیوان عدالت اداری است و صلاحیت شعب و هیأت عمومی از یکدیگر متفاوت و جنس اعمال اداری موضوع صلاحیت آنها، متمایز است؛ این مقاله، با مداقه در رویه هیأت عمومی دیوان، به مفهوم شناسی «مقررات و نظامات اداری» از طریق تبیین مصداقی آن پرداخته و به این سؤال پاسخ می‌دهد که در تبیین مفهوم و تعیین مصادیق «مقررات و نظامات» چه معیارهایی را با توجه به رویه دیوان می‌توان ارائه کرد. مقررات اداری به عنوان دسته‌ای از قواعد حقوقی، از ویژگی‌های عمومیت و الزامی بودن پیروی می‌کنند و در رویه هیات عمومی نیز این دیدگاه پذیرفته شده است. اگر مصوبه اداری، متضمّن تصمیم خاص بوده و فاقد جنبه عام‌ باشد، مقررات اداری به شمار نمی‌آید؛ همچنین اگر شامل یک پیشنهاد، مشاوره، نظر کارشناسی یا ابلاغ یک مصوبه باشد، الزام‌آور نبوده و در زمره مقررات اداری نیست.