شاخص‌های فقهی حقوقی استقلال دولت؛ با تاکید بر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده : غمامی، سیدمحمدمهدی ؛ نصرالهی نصرآباد، علیرضا ؛ پاک‌نژاد، امین الله ؛

(‎24 صفحه – از 52 تا 75 )

چکیده:
استقلال در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با جایگاه هدفی برای نظام سیاسی (ذیل اصل 2) مطرح شده­است. حفظ این جایگاه و تحقق کامل آن، با استفاده از الزام­های حقوقی بر دولت و ملت (از جمله اصول 3، 9، 43، 152) به­عنوان حقّ همه مردم جهان(اصل 154) مورد تاکید قرار­گرفته­است. با وجود چنین جایگاهی از یک جهت و پیچیدگی­های عملی و تخصصی ناشی از قراردادها، اسناد و کنوانسیون‌های میان تابعان حقوق­ بین­الملل از جهت دیگر، مفهوم استقلال دولت­ در آثار حقوقی با توضیحات کلّی و متعدّد تبیین­شده­است؛ به­گونه­ای که در مورد معاهده­ و سندی با متن واحد، برخی قائل به نقض استقلال به سبب مفاد آن و عده­ای دیگر آن را در راستای استقلال می­دانند. در نتیجه این سوال که تعاملات بین­المللی دولت با چه معیارهای حقوقی خلاف و یا در جهت استقلال است، نیاز به استقراء شاخص­های جزئی­تر نسبت به مفهوم استقلال دارد. نگارندگان با تحلیل مبانی حقوقی و فقهی استقلال، شاخص­هایی از چهار اصل کلّی و مبنایی ناظر بر استقلال (نفی سلطه، عدم وابستگی حاکمیت، حفظ نظام و نفی سبیل) استخراج­کرده­اند. در کنار فهم شاخص­محور استقلال، سنجش وجاهت حقوقی و مصادیقی از این شاخص­ها در نظرهای شورای نگهبان به عنوان دادرس اساسی، جنبه­های بدیع این نوشته است.