نگاهی به اصل 75 قانون اساسی با تأکید بر آرا و نظرهای شورای نگهبان (در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی تا دوره ی هشتم)

نویسنده : جلالی، محمد ؛ تنگستانی، محمدقاسم ؛

(‎22 صفحه – از 69 تا 90 )

چکیده:
یکی از محدودیت های ابتکار قانونگذاری توسط نمایندگان مجلس در ایران ، مربوط به پیشنهاد طرح هایی است که به افزایش هزینه ی عمومی یا کاهش درآمد عمومی منجر میشود. اصل ٧٥، از پراستنادترین اصول در بررسی مصوبات مجلس با قانون اساسی توسط شورای نگهبان است . با توجه به اینکه اجرای اغلب قوانین بار مالی دارد، تفسیر شورای نگهبان از طرح ها و لوایح مشمول این اصل ، مفهوم تقلیل درآمد عمومی یا افزایش هزینه ی عمومی و طریق جبران آن ، قابل بررسی مینماید. شورای نگهبان علاوه بر اعلام مغایرت طرح ها و پیشنهادهای قانونی نمایندگان که به افزایش هزینه ی عمومی یا کاهش درآمد عمومی بدون پیش بینی محل تامین آن ها منجر شده باشد، مواردی که طریق پیش بینیشده «کفایت » افزایش هزینه ها یا کسری درآمدها را نمیکند نیز مورد ایراد قرار داده است . با عنایت به تجربه ی عدم اجرای برخی از قوانین به سبب عدم تامین منابع مالی مربوط ، شورای مزبور با اعلام مغایرت طرق مرسومی که در برخی پیشنهادها مطرح میشد (مانند از محل صرفه جویی و…) و جنبه ی واقعی نداشت ، سعی در انطباق هرچه بیشتر فرایند قانونگذاری با اصول مربوط قانون اساسی و پشتوانه های نظری آن داشته است . این نوشتار به روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نظرهای تفسیری و مشورتی و آرای شورای نگهبان در تطبیق مصوبات مجلس با اصل ٧٥ قانون اساسی تا دوره ی هشتم قانونگذاری میپردازد.