تأثیر اشتباه در قتل تحلیل بند الف ماده 206 و ماده 296 قانون مجازات اسلامی

(‎6 صفحه – از 25 تا 30 )

خلاصه ماشینی: “همان‌طور که ملاحظه می‌شود،دو بند مزبور از جهت ملاک‌ عمدی بودن قتل و تأثیر عمل قاتل مشترک‌اند؛یعنی،ملاک عمدی‌ برخی از حقوقدانان ما با استناد به قانون‌ مجازات اسلامی سال 1370 و تغییراتی‌ که در آن نسبت به قانون سابق حدود و قصاص سال 1361 رخ داده،بر این باورند که در حال حاضر،اشتباه در هویت‌ مجنی‌علیه،ماهیت قتل را از عمد به‌ غیر عمد (شبه عمد)تغییر می‌دهد بودن قتل در هر دو بند،”قصد قتل‌”است و تأثیر عمل قاتل نیز منوط به آن است که به سلب حیات مجنی‌علیه منتهی شود،خواه‌ آن کار نوعا کشنده باشد خواه نباشد. در واقع،همین قسمت از بند “الف‌”ماده(206)سبب گردیده که عده‌ای قایل به تأثیر اشتباه در ماهیت قتل عمدی شوند؛بدین مفهوم که با توجه به لفظ«فرد معین»در این بند،مقتول باید همان کسی باشد که قاتل قصد کشتن او را نموده است و چنانچه در تشخیص هویت این فرد اشتباه کند،ماهیت قتل نیز تغییر می‌یابد؛زیرا کسی که کشته شده، فرد مورد نظر و قصد(و به تعبیر قانون،آن‌”فرد معین‌”)نبوده‌ است. بنابر نظر عده‌ای از حقوقدانان،میان ماده(296)و بند”الف‌” ماده(206)،تعارض برقرار است؛چرا که در جایی که(الف)قصد تیراندازی به(ب)را داشته باشد و تیر او به(ج)اصابت کند،قاتل‌ از قصد واحدی برخوردار است که همان قصد قتل عمدی(ب) است و از آنجا که این قصد واحد نمی‌توان منساء جرایم متعدد قرار گیرد و ماهیت قتل عمد را به غیر عمد تغییر دهد،بنابراین،تنها یک‌ جرم یعنی قتل عمدی(ج)باقی می‌ماند و عنوان مجرمانه به‌ تعبیر قانون ما،به خطای محض استحاله نمی‌یابد.”