معیار گزینش قاضی از دیدگاه نهج البلاغه/ قسمت پایانی

نویسنده : مصدق (مهدوی)، محمد ؛

(‎4 صفحه – از 15 تا 18 )

خلاصه ماشینی: “قاضی باید مدرک و دلیل را چراغ و راهنمای خود قرار دهد و آنچنان عمل‌ کند که حتی سفارش افراد مورد وثوق او نیز نتواند در برابر مدارک و شواهد موجود،نظر او را نسبت به یکی از طرفین عوض کند،چرا که‌ امیرالمؤمنین علی(ع)این‌گونه حکم کردن را دور از عدالت می‌دانند. از پیامبر گرامی اسلام روایت شده است‌ که فرمود:«قال موسی:یا رب ای الناس احکم‌ قال:یحکم للناس کما یحکم لنفسه»ترجمه: حضرت موسی از خداوند سؤال کرد:چه کسی‌ «احکم»است؟یعنی حکمش از استحکام‌ قاضی باید مدرک و دلیل‌ را چراغ و راهنمای خود قرار دهد و آنچنان عمل کند که‌ حتی سفارش افراد مورد وثوق او نیز نتواند در برابر مدارک و شواهد موجود، نظر او را نسبت به یکی از طرفین عوض کند بیشتری برخوردار است،خداوند فرمود:آن‌ کسی که آنگونه که برای خودش حکم می‌کند برای مردم هم آن‌گونه حکم کند. اما اگر هنگام خرید خانه،نزد من‌ آمده بودی برای تو سندی می‌نوشتم که دیگر برای خرید آن به درهمی یا بیشتر،رغبت‌ نمی‌کردی،آن سند را چنین می‌نوشتم: بدیهی است که متداعیین‌ هیچ‌گاه بی‌دلیل به محکمه‌ مراجعه نمی‌کنند حتما مشکلی دارند که در راه حل آن‌ از قاضی کمک می خواهند و قاضی در این مواقع نباید با غضب و پرخاش پاسخ آنها را بدهد،بلکه اگر یک لحظه خود را به جای آنها بگذارد، می‌تواند بفهمد که چگونه‌ باید با آنها رفتار کند این خانه‌ای است که بنده‌ای خوار و ذلیل، آن را مرده‌ای آماج کوچ خریده،خانه‌ای از سرای غرور،که در محله نابودشدگان قرار دارد،این خانه به چهار جهت منتهی می‌گردد: یک سوی آن به آفتها و بلاها (پیشامدهای ناگوار)؛ سوی دوم آن به مصیبت‌ها و اندوهها؛ سوی سوم به هوا و هوسهای سست‌کننده؛ و سوی چهارم آن،به شیطان گمراه‌کننده‌ ختم می‌شود و در خانه به روی شیطان‌ گشوده است.”