ماهیت حقوقی دیوان داوری دعاوی ایران- ایالات متحده از دیدگاه حقوق بین الملل

نویسنده : محبی، محسن ؛

(‎46 صفحه – از 89 تا 134 )

خلاصه ماشینی: به‌عبارت بهتر، همچنان‌که رویه بین‌المللی به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم حکایت می‌کند، بسیار پیش آمده است که دولتهای حاکم به‌منظور حل و فصل اختلافات خود، دیوانهای داوری مختلطی تأسیس کرده‌اند که صلاحیت موضوعی (Ratione materiae) آنها عبارت بوده از حل و فصل اختلافات و دعاوی ناشی از نقض یک قاعده حقوق بین‌الملل (قاعده رفتار با بیگانگان) و صدمات از خسارات وارده به حقوق و منافع اتباع آنها توسط کشور دیگر که ناشی از انقلاب، شورش یا جنگ بوده است: منتها به‌منظور تسریع در کار و سایر ملاحظات عملی طی سند مؤسس دیوان به اتباع خصوصی نیز اجازه داده‌اند مستقیما دعوای خود را مطرح سازند. در چنین حالتی، در واقع انجام رسیدگی و صدور رأی، متوقف بر تعیین تکلیف همان موضوعات مقدماتی است؛ مانند اینکه آیا شخص خصوصی که ادعا می‌شود حقوق او مورد تضییع قرار گرفته و دولت متبوع وی دعوای او را در قالب حمایت سیاسی به سطح بین‌المللی آورده است تابعیت آن دولت را دارد یا نه، و اگر شخص حقوقی است آیا مطابق مقررات محل تشکیل یافته است؟ آیا مالکیت چنان شخصی بر اموال مورد خسارت و ادعا وفق قانون محل مستقر شده است؟ و بالاخره آیا قراردادی که منشأ حقوقی و منافع مورد ادعاست به‌درستی منعقد شده و دارای اعتبار بوده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسشهای حقوقی مقدماتی و اتفاقی است که دیوان بین‌المللی مربوط ناگزیر می‌شود به قانون داخلی مناسب رجوع کند و سپس یافته خود را به‌هنگام تصمیم‌گیری اصلی در حاق ماهیت دعوی ـ که طبق اصول حقوق بین‌الملل خواهد بود ـ ملحوظ یا اعمال کند.