تحریم های هوشمند شورای امنیت در پرتو قطعنامه 1929: حفظ یا تهدید صلح؟

نویسنده : زمانی، سید قاسم ؛ مظاهری، جمشید ؛

(‎48 صفحه – از 115 تا 162 )

چکیده:
فروکش ‌کردن شعله‌های جنگ سرد در اوایل دهه 1990، شورای امنیت را در مسیری نسبتا هموار برای وضع و اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه کشورهایی قرار داد که به زعم این شورا با اقدامات خویش، صلح و امنیت جهانی را تهدید یا نقض کرده بودند. شورای امنیت که طی حدود 45 سال تحت تاثیر جنگ سرد و حق وتو، کم‌تر فرصت استفاده از تحریم‌های اقتصادی علیه دولت‌ها را پیدا کرده بود، در فضای نسبتا مناسب جدید، بی‌محابا به استفاده از تحریم روی آورد. در این میان آنچه بیش‌تر جلب توجه می‌کرد نه کمیّت موارد استناد شورا به تحریم‌های اقتصادی، بلکه کیفیت وضع و اعمال تحریم‌ها بود که گاه کل مردم یک کشور یا اقلام متعدد کالاها و خدمات را در بر می‌گرفت. متعاقب انتقادات وارد بر تحریم‌های جامع شورای امنیت که صدمات جبران‌ناپذیری را به مردم کشورهای مورد تحریم وارد می‌آورد، ایده تحریم‌های هوشمند یا هدفمند مطرح شد. اگرچه این تحریم‌ها در مقایسه با تحریم‌های جامع، مزایای بسیاری دارند اما از نقص‌های آنها نیز نمی‌توان به‌‌ راحتی اغماض کرد. در این نوشتار با تحلیل تحریم‌های هوشمند و مقایسه آن با تحریم‌های جامع، موفقیت و ناکامی‌ این‌گونه تحریم‌ها در برقراری «صلح پایدار» بررسی می‌شود. در همین راستا، سعی شده با تحلیل قطعنامه 1929 شورای امنیت در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، چگونگی عملکرد شورا در رفع نقص‌های تحریم‌های هوشمند نیز بررسی شود.