عقیم شدن قراردادهای تجاری با تأکید بر حقوق انگلیس

نویسنده : مومنی، فرامرز ؛

(‎30 صفحه – از 267 تا 296 )

خلاصه ماشینی: مفهوم حقوقی «عقیم شدن» عقیم شدن قرارداد تنها زمانی محقق می‌شود که متعاقب انعقاد قرارداد، به‌طور غیرقابل پیش‌بینی، تغییری اساسی در اوضاع و احوال رخ دهد به‌طور کلی باید خاطرنشان ساخت که در حقوق انگلستان قاعده تقدس قراردادها باعث شده است که اکثر تعهدات ناشی از قرارداد، از دیدگاه قانون، «مطلق» فرض شود؛ بدین‌معنی که حوادث غیرمترقبه هیچ‌گونه بهانه‌ای برای عدم انجام تعهد به‌شمار نمی‌رود. دادگاه بدوی رأی داده بود که تعهد و مسئولیت فروشندگان به جای خود باقی است، زیرا اگرچه راه معمول (از مسیر کانال سوئز) برای ارسال کالا با استفاده از طریق معقول و عملی میسر نبوده، ولی راه دیگری با دور زدن دماغه هنوز در دسترس بوده است بعدا در محکمه استیناف روش متداول دادگاههای انگلیسی در مورد نظریه عقیم ماندن قرارداد به شرح زیر بیان شد: «عقیم ماندن قرارداد نظریه‌ای است که اغلب اوقات مورد استناد یکی از طرفین قرارداد که اجرای آن را مشکل و یا از لحاظ اقتصادی به صرفه نمی‌بیند، قرار می‌گیرد؛ اما در استناد به نظریه فوق به‌ندرت می‌توان به موفقیت آن امیدوار بود. وقتی قرارداد فروش فاقد جمله «به شرط اخذ سهمیه»، «به‌شرط اخذ جواز»، یا جملات مشابهی باشد که اجرای تعهد (معمولا توسط فروشنده) را مشروط می‌کند، این سؤال به ذهن می‌رسد که آیا طرف معامله‌ای که مسئولیت اخذ مجوز یا سهمیه به عهده اوست، با قید جمله مذکور قصد داشته است که «تعهد مطلق و منجزی» را بپذیرد، یا اینکه منظور او صرفا این بوده که «تمامی سعی و کوشش» خود را در جهت اقدامات معقول برای اخذ مجوز یا سهمیه به‌کار گیرد و نه اینکه تعهد مشخصی را عهده‌دار گردد؟ در دو مورد مذکور، موقعیت قانونی و حقوقی متعهد متفاوت است، وقتی طرف معامله به‌طور مطلق اجرای قرارداد را به‌عهده گرفته است، مسئولیت اخذ مجوز یا سهمیه را پذیرفته و ضمانت کرده و اگر نتواند به تعهد خود عمل کند، قرارداد را نقض نموده است.