بررسی و نقد”رفتار ویژه و متفاوت”با کشورهای در حال توسعه در مقررات سازمان تجارت جهانی

نویسنده : تقوی، سیدمحمدعلی؛ پارسایی، حبیب الله؛

(‎41 صفحه – از 321 تا 361 )

چکیده:
مقررات مربوط به “رفتار ويژه و متفاوت ” با کشورهای در حال توسعه يکی از عمده ترين مسائلی است که با توجه کشورهای جهان سومی داوطلب عضویت در سازمان تجارت جهانی را به خود جلب کرده است. هدف از وضع اين مقررات آن است که عدم توازن تجاری ميان کشورهای صنعتی پيشرفته و کشورهای در حال توسعه تا حدودی جبران شود. قواعد مربوط به “رفتار ويژه و متفاوت” آن دسته از مقررات سازمان تجارت جهانی را در بر می گيرد که متضمن حمايت از کشورهای مزبور یا معافيت آنها از برخی الزامات قانونی اند،یا آنکه به اين کشورها اجازه انعطاف در اجرای قوانین سازمان را می دهند. برای مثال،اين کشورها برای مدت معينی از اجرای برخی ضوابط مانند کاهش موانع تجاری در حوزه معينی معاف می شوند . همچنین سازمان تجارت جهانی موظف به اعطای کمک های تکنيکی در زمينه های خاصی به کشورهای در حال توسعه است و نيز کشورهای پيشرفته موظفند تا دسترسی کشورهای مزبور به بازارهای خود را تسهيل نمايند. با اين حال، باید یادآور شد که مقررات مربوط به “رفتار ويژه و متفاوت” در عمل اثر اندکی داشته اند. بسیاری از مقررات مزبور مستلزم اقدامات عينی و مشخص نبوده، یا از نظر حقوقی الزام آور نيستند. برخی مواد قانونی که مشخصا به کشورهای در حال توسعه اجازه می دهند تا سطح بالاتری از یارانه ها را به توليد کنندگان خود اختصاص دهند، در عمل فاقد تاثیر گذاری لازمند، چون کشورهای مزبور منابع مالی کافی برای تامین اين یارانه ها را در اختیار ندارند. سازمان تجارت جهانی باید بودجه بيشتری را برای کمک های فنی و مالی به کشورهای جهان سوم اختصاص دهد و تعهدات کشورهای پيشرفته در اين زمينه باید شکل حقوقی و قابل اجرا به خود بگيرند.