بخش تحقیق: تحولات اجتهاد شیعی، سیر تاریخی، حوزه ها و شیوه ها (3)

نویسنده : محقق داماد، سید مصطفی؛

(‎48 صفحه – از 7 تا 54 )

چکیده:
میرزا محمد حسن شیرازی معروف به میرزای بزرگ در سال 2131 قمری در شهر سامرای عراق درگذشت و حوزه‌ای که وی در آن شهر بنیان نهاده بود بلافاصله تعطیل شد.عده زیادی از فضلا،طلاب و محققین رو به سوی حوزه‌ نجف که صدها سال پیش تأسیس شده بود،نهادند و در آنجا سکنا گزیدند.این‌ رخداد موجب فربه‌تر گشتن حوزه نجف و پدیدار شدن مکاتب مختلف اجتهادی‌ در آن حوزه شد.آخوند ملا محمد کاظم خراسانی از محققین اصیل حوزه نجف‌ مکتب اجتهادی صناعت محوری را رهبری می‌کرد و در مقابل سید محمد کاظم‌ طباطبائی که از مهاجرت‌کردگان به سامرا و معاودین از حوزهء آن دیار بود مکتب‌ اجتهادی عرف محور را آموزش می‌داد.این دو مکتب هر یک پیروانی داشت و چنان ادامه یافت که بعدها به حوزه‌های جدید الاحداث شیعهء امامیه که طبعا توسط فارغ التحصیلان هر یک از دو مکتب بنیان نهاده می‌شد سرایت کرد. ویژگی‌های هر یک از دو مکتب قابل توجه و بررسی و برای تحول،در اندیشه‌ورزی و نظریه‌پردازی‌های فقهی بسیار مؤثر و مفید است. در این مقاله برآنیم تا نخست به بررسی ویژگی‌های اجتهاد صناعت محور بپردازیم.سپس گزارشی از مکتب فقهی آخوند ملا محمد کاظم خراسانی ارائه‌ دهیم.