تقابل وظیفهگرایی و غایتگرایی فایده‌محور در توجیه کیفر
نویسنده : رستمی، هادی؛
(25 صفحه – از 131 تا 155 )
چکیده:
توجیه کیفر در فلسفة اخلاق معاصر تحت سیطره و نفوذ دو جریان دیرپا در ساحت اخلاق هنجاری، یعنی غایتگرایی و وظیفهگرایی است. وظیفهگرایی به نفس عمل مینگرد و درستی و نادرستی اَعمال را فارغ از پیامدهای احتمالیشان، داوری کرده و در صدور احکام هنجاری نظر به غایت ندارد. توجیه کیفر در این سُنت بر پایة تقدم حق بر خیر، ایدة استحقاق و با نگاه به گذشته و عنصر مکافات صورت میگیرد. در مقابل، غایتگرایی بر نتیجه استوار است و گزارههای تکلیفی را با عنایت به پیامد رفتار آدمی تجویز میکند.غایتگرایی در خوانش فایدهگرایش با تقلیل حُسن و قُبح اَعمال به فایده مرتّب بر آنها در توجیه مجازات نظر به آینده دارد. مقاله حاضر بر آن است که با اتخاذ رویکردی تجویزی در توجیه کیفر و اولویت بخشیدن به اخلاق وظیفهگرا، فایدهگرایی را به مثابة یک هدف فرعی برای نظام عدالت کیفری در نظر گیرد. این دیدگاه عدالت را هدف اصلی و محوری حقوق کیفری میداند و مواردی چون پیشگیری، اصلاح و درمان را هدف ثانوی می پندارد.
آخرین دیدگاه‌ها