نقش عرف در فقه ابن ادریس

نویسنده : بخردیان، داریوش ؛ قبولی درافشان، محمدتقی ؛ فخلعی، محمدتقی ؛

(‎17 صفحه – از 33 تا 49 )

چکیده:
شيوه­ تفكر هر فقيهي در شرايط زماني و مكاني خاصي شكل گرفته و در استنباط هاي وي اثرگذار است. تحولات و پيشرفت فقه، نتيجه همين تاثير و تاثرها است. درك ابن­ادريس از زمان خود، شناخت جامعه­اي كه در آن مي­زيسته و تلاش وي برطرف كردن مشكلات و بيان احكامِ متاثر از آن، سبب شد تا وي به عنوان فقيهي با شهامت بكوشد تا فضاي ركود و سكونِ حاكم بر فقه عصر خود را شكسته و با توصيف اين دوران به دوران نازاييِ عقول و واماندگيِ ذهن­ها، ضمن اعتراض به آراي گذشتگان، نقش زمان و مكان را در تحول فقهي بازنمايد و فقهي نوين را پايه­گذاري كند. از نظر ابن ادريس، عرف عبارت است از عمل يا گفتاري كه به صورت پيوسته در ميان مردم رايج است. وي معتقد است كه عرف به واسطه داشتن دو منشا متفاوت، دو كاركرد مختلف دارد: كاركرد استقلالي كه عهده دار كشف حكم است و كاركرد ابزاري كه وظيفه تعيين موضوعات و مصاديق احكام و تبيين معاني الفاظ را به انجام مي رساند.