تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی ایران

نویسنده : جوان آراسته، حسین ؛

(‎18 صفحه – از 51 تا 68 )

چکیده:
انديشه تفكيك قوا كه از سوي انديشمنداني چون «توماس هابز»، «جان لاك»، «منتسكيو» و «روسو» ارائه شد، از قرن نوزدهم به تدريج در نظام هاي سياسي وارد و در حقوق اساسي كشورها به رسميت شناخته شد. امروزه كمتر كشوري را مي توان يافت كه ساختار خود را ـ هرچند به صورت ظاهر ـ براساس تفكيك قوا سامان نبخشيده باشد. اين مقاله به دنبال بررسي موضع نظام جمهوري اسلامي ايران درباره تفكيك قواست. از آن جا كه اين نظام، الهام گرفته از نظام سياسي اسلام است، ابتدا بايد به اين پرسش كليدي پاسخ داد كه آيا تفكيك قوا در نظام سياسي اسلام به رسميت شناخته شده است؟ افزون بر اشكالات نظري و عملي كه اين نظريه با آن مواجه است، اين مقاله اثبات مي كند كه نظام سياسي اسلام فلسفه اصلي تفكيك قوا را به رسميت نمي شناسد؛ جمهوري اسلامي ايران نيز هرچند تفكيك قوا را به رسميت شناخته، ولي آن را متناسب با مباني خود بومي سازي كرده است. تفكيك قواي به رسميت شناخته شده در اصل 57 قانون اساسي با نگرش فقه سياسي اسلام انطباق دارد و منطق حاكم بر تفكيك قواي غرب نتوانسته است خود را بر انديشه تفكيك قواي جمهوري اسلامي تحميل كند.