نقد رویکردهای موجود در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی؛ با تأکید بر اقتضائات توسعۀ نظریه پردازی علم دینی بومی

نویسنده : خاقانی اصفهانی، مهدی ؛ حاجی ده آبادی، محمد علی ؛

(‎25 صفحه – از 29 تا 53 )

چکیده:
نظریه‌پردازی در حوزۀ سیاست جنایی، ضرورتی مبرم است؛ فقدان الگوی بومی منسجم برای مدیریت تدبیر در قبال بزه و انحراف موجب ناهماهنگی دستگاه­های حکومتی متصدی امر است، و این پیامدی جز افت شاخص­های عدالت کیفری در ایران ندارد. با وجود آن که راهبردسازی برای عدالت کیفری در ایران اولا، متأثر از آموزه­های اسلامی است، اما تعبیر «سیاست جنایی اسلامی» در ادبیات فقهی و حقوقی کشور با چالش­های متعددی روبه‌روست؛ مصائبی که تا شناخته و چاره­اندیشی نشوند نمی­توان مدعی آمادگی برای حرکت در مسیر طراحی «نظریۀ اسلامی ـ ایرانی سیاست جنایی» شد. مطالعۀ پژوهش­ها در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی نشانگر وجود چند گفتمان مطرح در این مقوله است؛ همچنان که گفتمان­هایی معرفت شناختی ـ و نه تخصصا در حیطۀ سیاست جنایی ـ را نیز می­توان شناسایی کرد که به نحو غیرمستقیم بر مبانی، ساختار، جلوه­ها و تحول سیاست جنایی اسلامی مؤثرند. این مقاله، با روش تحلیل گفتمان، پس از مرور أهم دیدگاه­ها در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی در ادبیات پژوهشی کشور، دیدگاه­های موجود در ادبیات فقهی و حقوقی کشور پیرامون مقولۀ سیاست جنایی اسلامی را با تأکید بر فلسفه و کارکرد اجتماعی فقه، آسیب­شناسی نموده و توضیح می­دهد چه نسبتی میان سیاست­های حاکم بر فقه جزایی با سیاست جنایی اسلامی قابل برقراری است. هدف نهایی مقاله، ترسیم مختصات کلی قرائتی از سیاست جنایی اسلامی است که خود، جزئی از یک نظریۀ وسیع‌تر با نام ـ الگوی اسلامی ایرانی سیاست جنایی ـ خواهد بود.