ارتباط حقوق بین‌الملل محیط‌زیست با حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه
نویسنده : عنابی، دکتر علیرضا ؛
(40 صفحه – از 105 تا 144 )
چکیده:
اهمیت و نقش اساسی محیط‌زیست در زندگی و تکامل انسان انکارناپذیر است. حال آن‌که جنگ به‌عنوان یکی از فعالیت‌های مخرب انسانی باعث تخریب محیط‌زیست شده و در واقع این مهم‌ترین رکن بقای انسان کمترین اهمیت را در حقوق بین‌الملل جنگ به خود اختصاص داده است. همان‌طور که می‌دانیم تکنیک‌های به‌کارگرفته‌شده در جنگ می‌تواند تاثیرات محیط‌زیستی مخرب فراوانی از خود برجای گذارد، ازاین‌رو حفاظت از محیط‌زیست در زمان جنگ به‌عنوان بخشی از حقوق بین‌الملل جنگ درآمده، هرچند هنوز هم از منظر حفاظت محیط‌زیست، این قواعد جامع و دقیق نیستند ولی نشان‌دهنده ارتقای جایگاه محیط‌زیست در حقوق بین‌الملل جنگ است. در زمینه حفاظت محیط‌زیست در زمان جنگ، قواعد پراکنده‌ای در حقوق بین‌الملل جنگ وجود دارد که عمده‌ترین آن‌ها در پروتکل ۱۹۷۷I منضم به کنوانسیون چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ و کنوانسیون ENMOD ملاحظه می‌شود. این معاهدات دربرگیرنده قواعد کلی در ارتباط با حفاظت محیط‌زیست در زمان جنگ از طریق ممنوعیت به‌کارگیری ابزار و روش‌‌هایی است که باعث آثار مخرب گسترده و شدید و پایدار بر محیط‌زیست می‌شوند. در واقع ضرورت‌های حفاظت از محیط‌زیست موجب مرتبط شدن حقوق بین‌الملل محیط‌زیست و حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه شده است و در هر دو حوزه حقوقی مزبور، سعی بر آن است که تخریب زیست‌محیطی ناشی از جنگ‌های مسلحانه به حداقل برسد. درنهایت با بررسی قواعد مربوط به حفاظت محیط‌زیست در زمان جنگ می‌توان به این نتیجه رسید که این قواعد برای حفاظت از مهم‌ترین رکن بقای انسان یعنی محیط‌زیست جامع و کافی نبوده همچنان نیاز به ضمانت‌های اجرایی محکم‌تری دارد. در ضمن با درنظرگرفتن این نکته که این قوانین تنها در مواردی به اجرا درمی‌آیند که منافع قدرت‌های بزرگ سیاسی دنیا در میان باشد، باید به دنبال راهی برای کاهش نفوذ مسائل سیاسی در زمینه اجرای حقوق بین‌الملل جنگ در ارتباط با حفظ محیط‌زیست بود و این قوانین را به‌سمت قواعد عرفی و الزام‌آور برای تمامی کشورهای دنیا سوق داد.
آخرین دیدگاه‌ها