وضعیت حقوقی تصرفات شریک در مال مشاع

نویسنده : روستا، هادی ؛

(‎22 صفحه – از 87 تا 108 )

چکیده:
اﺷﺎﻋﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ اﺳﺖ و از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ در ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻔﺮوز و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺎع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﺷﺎﻋﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﺎﻟﯽ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻣﺎﻟﮏ دارد ﺑﯽ آﻧﮑﻪ ﺣﺪ و ﻣﺮز ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺎﻟﮑﺎن در ﺟﺰء ﺟﺰء ﻣﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻬﺎﻣﺸﺎن ﻣﺎﻟﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرز ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﻣﺸﺎع ارث ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻫﻤﻮاره دردﺳﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد و داﻣﻨﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺴﻠﯿﻂ را ﺗﻨﮕﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻃﺮح اﯾﻦ ﺳﺌﻮال ﻣﻄﺮح ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮏ ﻣﺸﺎع ﭼﻄﻮر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻠﮏ ﻣﺸﺎع ﺧﻮد ﺗﺼﺮف ﮐﻨﺪ و ﭼﻪ ﺗﺼﺮّﻓﺎﺗﯽ ﻧﺎﻓﺬ و ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ و آﺛﺎر آن ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎل، اﺷﺎﻋﻪ، ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﺎل ﻣﺸﺎع و اﻧﺘﻘﺎل آن ﺑﺎ روﯾﮑﺮدی ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﯽ اﺳﺖ. ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎل ﻣﺸﺎع در ﺣﻘﻮق اﯾﺮان و ﻓﻘﻪ اﻣﺎﻣﯿﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ آن اﻧﻮاع ﻣﺎل ﻣﺸﺎع و ﻣﺼﺎدﯾﻖ آن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﻣﺒﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ: درﺧﺼﻮص ﻣﺎل ﻣﺸﺎع ﻣﺎده (571) ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﯽ اذﻋﺎن ﻣﯽ دارد: »اﺟﺘﻤﺎع ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﮑﺎن ﻣﺘﻌﺪد در ﺷﯽء واﺣﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺷﺎﻋﻪ«. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس آﻧﭽﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻤﻠﮏ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻤﻠﮏ از ﺟﺎﻧﺐ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ.