نفقه والدین در فقه امامیه و قوانین موضوعه

نویسنده : خلیلی، عذرا ؛

(‎21 صفحه – از 128 تا 148 )

چکیده:
تامین هزینه زندگی اقارب نسبی معسر در خط صعودی و نزولی به شرط تمکن منفق، از واجبات دینی و مسلمات فقه و حقوق اسلامی است؛ مساعدت به دیگر اقارب نیازمند، هم از مستحبات شرعی به شمار می رود، لیکن بسیاری از خانواده ها از وظایف خود در قبال والدین تنگدست یعنی بارزترین مصداق های اقارب و الزامات قانونی ترک انفاق ایشان، اطلاع کافی ندارند و در برابر این وظیفه الهی، تنها بر اساس عرف و عادت یا تمایلات درونی خویش رفتار می نمایند. قوانین مدون، نفقه والدین را ملحوظ نموده، برای آن ضمانت اجرایی حقوقی و کیفری در نظر گرفته و ترک انفاق را جرم تلقی کرده است. لیکن به نظر می رسد قانونگذار به همه ابعاد روح لطیف اسلام در وضع قوانین مزبور نپرداخته است و نه تنها در رفع نیازهای مادی، معنوی و عاطفی والدین همه جانبه نگری لازم را نداشته و تمام حیطه های زندگی ایشان را مدنظر قرار نداده است، بلکه اصولا در خصوص برخی هزینه های ضروری ایشان نیز ساکت مانده است. لذا تعارض ها و ابهام های برخی مواد قانونی در این زمینه حقوق والدین را تحت شعاع قرار داده است. مقاله حاضر ضمن بررسی مفاهیم کلیدی و تبیین جایگاه رفیع والدین و نگرش اسلام به حقوق ایشان، نفقه والدین را در قوانین موضوعه، با مبانی فقهی نفقه تطبیق داده، نکات قابل توجه در قوانین موجود را با محوریت فقه امامیه متذکر می شود و بر ملحوظ نمودن تعالیم همه جانبه اسلام، در قانونگذاری و سیاست گذاری های فرهنگی تاکید می نماید.