مبانی حق حبس در فقه امامیه و حقوق ایران

نویسنده : توکلی کیا، امید ؛

(‎6 صفحه – از 50 تا 55 )

چکیده:
در هر رابطه ی حقوقی بین اشخاص، تعهدی به چشم می خورد و در برابر هر حق، التزامی وجود دارد. اگر اجرای تعهد قراردادی را به معنای عمل به التزامی بدانیم که متعهد بر عهده دارد، آن چه از ماهیت تعهد به عنوان قاعده ی اولی می توان برداشت نمود، این است که یک تعهد منجز و حال باید فوری و در فاصله ی زمانی متعارف اجرا شود. به عنوان مثال اگر در عقد بیع موعدی برای تسلیم مبیع و تادیه ی ثمن تعیین نشده باشد، به مجرد وقوع عقد، فروشنده باید مبیع را به خریدار تحویل دهد و خریدار نیز ثمن را به فروشنده تسلیم نماید، ولی هر گاه فروشنده در برابر درخواست خریدار از تسلیم امتناع ورزد، خریدار نیز می تواند از پرداخت ثمن خوداری نماید تا فروشنده حاضر به تسلیم مبیع شود. این اختیار متقابل از رابطه ی بین دو تعهد استنباط می شود و «حق حبس» نام دارد؛ فروشنده به خاطر دست یافتن به ثمن، الزام به تسلیم مبیع را پذیرفته و خریدار برای تصرف در مبیع، به پرداخت ثمن تعهد کرده است. قانون مدنی به صراحت به حق حبس نپرداخته است، ولی در ماده ی 377 حق حبس خریدار و فروشنده را مورد نظر قرار داده است. این نوشتار به بررسی مبانی حق حبس در فقه امامیه و حقوق ایران می پردازد.