لزوم تفکیک مجازاتهای بازدارنده و تعزیری

نویسنده : توجهی، عبدالعلی ؛

(‎6 صفحه – از 22 تا 27 )

خلاصه ماشینی: “به عقیدهء نگارنده واژهء مجازاتهای بازدارنده در پاسخ حضرت امام(ره) به صورت ترکیب وصفی است و حال آنکه در بهره‌برداری مقنن،این واژه‌ به صورت ترکیب اضافی موردتوجه قرار گرفته است البته مفهوم سخن فوق آن نیست که در غیر ارتکاب محرمات شرعی،امکان عقوبت‌ مرتکب وجود ندارد؛چه آنکه لازمهء بقای‌ جامعه و از ضروریات اعمال حاکمیت،تدوین‌ قوانین و مقررات موردنیاز و کیفر دادن قانون‌ شکنان می‌باشد بلکه مراد آن است که چنین‌ عقوبتهایی علی‌رغم برخورداری از توجیه‌ عقلی و داخل بودن در احکام حکومتی،از تعزیرات شرعی خارج بوده،قابل انطباق با آن‌ نمی‌باشد. د،دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378،و تعریف مجازات بازدارنده در ماده(17)، می‌توان گفت بین اصطلاح تعریف و مجازات‌ بازدارنده رابطه عموم و خصوص مطلق وجود وصف مجرمانه در جرایم مستوجب تعزیر شرعی،وصفی ابدی و زایل‌نشدنی‌ است:چه آنکه حرام الهی همواره حرام تلقی می‌شود لکن مجازاتهای‌ بازدارنده و جرایم موضوع آن براساس مصالح جامعه در تغییر بوده و چه‌بسا با زوال مصلحت،وصف مجرمانه آن نیز زایل شود دارد. » همچنین ادارهء حقوقی در پاسخ به استعلام‌ دادرس شعبه سوم دادگاه نظامی دو خوزستان، در نظریهء مشورتی شماره 7162/7 مورخ‌ 4/10/78،ضمن اشاره به مفاد نظریه فوق، به شرح زیر اظهارنظر کرده است: «تمام جرایمی که نوع و میزان آنها توسط قانونگذار تعیین شده است،از جمله تمام‌ مجازاتهای مذکور در کتاب پنجم از قانون‌ مجازات اسلامی که نوع و میزان آنها مشخص‌ شده است و برای حفظ نظم و مصلحت‌ اجتماعی اعمال می‌شوند،مجازات بازدارنده‌ هستند و درعین‌حال به لحاظ اینکه نوع و مقدار آنها از طرف شرع معین نگردیده است، مشمول عنوان تعزیر نیز می‌باشند.”