اصول مشترک حقوق بشر غربی و حقوق بشر اسلامی از منظر فقه بشردوستانه با نگاهی به آیات اعتقادی قرآن

نویسنده : عابدی، محجوبه؛ وزیری، مجید؛

(‎15 صفحه – از 208 تا 222 )

چکیده:
حقوق بشر جهانی دارای مفاهیم مشترکی با حقوق بشر اسلامی از جمله توجه به عدالت و برابری، آزادی، کرامت انسانی، داشتن امنیت و حق برخورداری از عقیده و اندیشه آزاد می‌باشد. علی‌رغم وجود قواعدی جهانی در زمینه حقوق بشر که توسط سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد مطرح شده است، برداشت‌ها و تفاسیر درباره حقوق بشر همچنان محل مناقشه فراوان است، از جمله می‌توان به تفاوت‌های بنیادین حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربی اشاره کرد که رویکردهای متفاوتی در این زمینه ارائه می‌دهند. پژوهش حاضر درصدد است تا با بررسی اصول مشترک دو طرف، رویکردهای آنان را بررسی نماید و حقوق بشر اسلامی را بر مبنای آیات اعتقادی قرآن تشریح نماید. در همین راستا، این سوالات مطرح است که مهم‌ترین تفاوت‌های حقوق بشر اسلامی و غربی کدام است؟ مزیت ایده حقوق بشر اسلامی نسبت به حقوق بشر جهانی که مبنایی غربی و سکولار دارد، کدام است؟ از نتایج پژوهش حاضر این است که مبنای حقوق بشر جهانی، حقوق طبیعی یا قراردادی و وضعی است، در حالی که حقوق بشر اسلامی بر مبنای فقه بشردوستانه و وحی الهی بنا شده است. حقوق بشر غربی، جهان‌شمول نیست و بیشتر بر مبنای ارزش‌های غربی و برای نظام‌های دموکراسی لیبرال طراحی شده است، اما حقوق بشر اسلامی بر مبنای اصل «کرامت» ذاتی و اکتسابی انسان‌ها، دیدگاهی عام و جهان‌شمول دارد. همچنین حقوق بشر غربی بیشتر حالتی سلبی دارد، اما حقوق بشر اسلامی رویکردی ایجابی مطرح می‌کند. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است که با شیوه اسنادی و کتابخانه‌ای اطلاعات را جمع‌آوری کرده است.