حق حیات جنین نابهنجار از منظر اخلاق انسانی و منافع عمومی

نویسنده : موسوی رکنی، فاطمه السادات؛ موسوی رکنی، سیدهادی؛

(‎44 صفحه – از 71 تا 114 )

چکیده:
ژنوم انسان که شامل ژن های انسانی موثر و ایجادکننده تمام رفتارها و تغییرات جسمانی بشر است ، در دهه اخیر بیش از پیش کانون توجه اندیشمندان بوده است . صرف نظر از اهمیت ژنوم انسان در حیات و سلامت بشریت ، یافته های دانشمندان علوم ژنتیک درباره ویژگی ژن های انسانی و تجربیات آنها در خصوص اصلاح و تغییر ژن ها بر روی جانوران و گیاهان که به نتایج قابل توجهی منجر شده است ، سوالات حقوقی و اخلاقی زیادی را مطرح ساخته است . چرا که اینک با شناسایی کارکرد ژن ها و امکان پیش بینی آثار آن در انسان های در حال تولد و پدید آمدن تصور جلوگیری از بروز آثار منفی ژن ها و حتی ممانعت از تولد انسان های بیمار یا نارس – از نظر جسمی یا روانی – سبب افزایش اهمیت موضوع شده است و دیدگاه هایی در مخالفت یا موافقت با تجویز چنین اقداماتی ابراز گردیده است . آنچه در عصر حاضر اهمیت ویژه ای یافته است ، میل جوامع بشری به داشتن جامعه ای سالم و خالی از بیماریهای صعب العلاج ، نقصان عضو و ناهنجاریهای ژنتیکی میباشد. بدیهی است که هر چه بهداشت و سلامت جامعه بهتر تامین گردد، علاوه بر این که از صرف هزینه های درمانی و نگهداری بیماران جلوگیری میشود، شانس بیشتری نیز جهت پیشرفت و دستیابی به امکانات علمی و صنعتی رقم خواهد خورد. بنابراین شکی نیست که منافع عمومی هر جامعه و سلامت جامعه ، جلوگیری از تولد نوزادان معیوب را ایجاب مینماید. نوشتار حاضر در صدد پاسخ به این پرسش مهم است که هنگام تقابل میان منافع عمومی وتمایل فرد در به دنیا آوردن طفلی که دارای ناهنجاری های ژنتیکی است، کدامیک ارجحیت دارد؟ آیا نفع عمومی و به عبارت دیگر مصلحت جامعه، برای دولت ها حق جلوگیری از تولید جنین ناقص و ناهنجار را ایجاد می نماید؟ یا این که حق فرد به تنهایی و بدون توجه به ایجاد ضرر برای جامعه معتبر شمرده می شود؟ فرامین اخلاقی و انسانی چه راهکاری ارائه می دهند؟ پاسخ این سوالات را می توان از طریق بررسی دیدگاه های گوناگون در مورد حق حیات جنین و همچنین مبانی فقهی و حقوقی آن، همچون قاعده لاضرر به دست آورد.