بررسی تطبیقی مصلحت در مکاتب فردگرا و جمع گرا غربی و فقه امامیه

نویسنده : رحمت الهی، حسین؛ پناهی بروجردی، زهرا؛

(‎34 صفحه – از 105 تا 138 )

چکیده:
مکاتب غربی با اتکا به عقل بشری تلاش کرده اند، مصلحت را تبیین کنند. در این میان فرد گرایان با تاکید بر مصالح فردی، دارای رویکرد مشخص و پایداری در تعریف مصلحت و روش تامین آ« نبوده اند و دائما بین توجه صرف به مصالح فردی و توجه نسبی به مصالح جمعی در نوسان هستند. جمع گرایان نیز با تاکید بر مصلحت عمومی در توجیه شیوه های تحقق آن دچار اختلاف نظر هستند. این رویکردها عموما مصلحت را به معنای منافع مادی می دانند و از آن جا که پیامدگرا بوده و فاقد هنجار پیشینی هستند و شرایط را که دائم در حال دگرگونی است؛ در رویکرد خود لحاظ می کنند، لذا از ثبات لازم برخوردار نبوده و فاقد تعریف مشخصی از مصلحت و شیوه تامین آن هستند. این در حالی است که فقه امامیه در تعریف و تشخیص مصلحت و شیوه های تحقق آن در جامعه موازین و معیارهای باثباتی دارد و با وجود اینکه مصالح عمومی و مصالح فردی هر دو دارای اهمیت هستند؛ اما در صورت تعارض بین این دو، مصلحت عمومی مقدم شمرده می شود.