نحوه محاسبه زیان وارده به اموال در خسارت مشترک دریایی بر اساس مقررات یورک آنتورپ 2016 با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و ایران

نویسنده : رمضان‌زاده، ام البنین؛ عیسائی تفرشی، محمد؛

(‎24 صفحه – از 119 تا 142 )

چکیده:
خسارت مشترک دریایی که در برابر خسارت خاص قرار میگیرد مبین مفهومی خاص در حقوق دریایی است که پس از وقوع باید مورد ارزیابی قرار گیرد. بخش اول از کار ارزیابی خسارت مشترک، محاسبه زیان وارده به اموال است. اموالی که در معرض خسارت مشترک دریایی هستند شامل کشتی، محموله و کرایه بار است. در مقررات یورک آنتورپ قاعده کلی در این خصوص این است که خسارت مشترک، باید بر اساس ارزش اموال در زمان و مکانی که سفر خاتمه مییابد محاسبه شود. در خصوص کشتی، نحوه محاسبه در فرضی که خسارات مورد تعمیر قرار بگیرند و فرضی که به دلایلی کشتی تعمیر نشود متفاوت است. محاسبه خسارت به محموله نیز به طور کلی بر اساس ارزش کالا در زمان تخلیه، که از صورتحساب تجاری معلوم میشود، صورت میگیرد. کرایه باری که به علت عمل خسارت مشترک فدا شده است نیز به نفع مالک یا مستاجر کشتی در خسارت مشترک منظور می شود. تطبیق میان حقوق انگلستان و مقررات یورک آنتورپ نشان دهنده انطباق کامل در برخی بخشها و وجود تعارضاتی در برخی قسمت هاست. در حقوق ایران نیز، قانون دریایی ایران مصوب 1343 صرفا موارد تعدیل خسارت مشترک را به موجب قرارداد خاص و در صورت نبود قرارداد به موجب آیین نامه ای که بر اساس قواعد و عرف بین المللی به تصویب میرسد، دانسته است. آیین نامه ای که تاکنون تصویب نشده است، اما در عمل امروزه در همه قراردادهای حمل یا بارنامه های ایران نیز شرط حل و فصل دعوا بر اساس مقررات یورک آنتورپ وجود دارد.