باز‌تعریف مفهوم استرداد دارایی‌های نامشروع در نظام حقوقی انگلیس و ایران
نویسنده : حسینی، سیده ام البنین؛ عیسائی تفرشی، محمد؛
(34 صفحه – از 29 تا 62 )
چکیده:
این مقاله به واکاوی معناشناسانه استرداد دارایی‌های نامشروع و نسبت آن با مفاهیم مشابه می‌پردازد. در این مقاله، استرداد در معنای مطلق «تخلیه ید شخص از دارایی‌هایی که وی بدون‌سبب مشروع و قانونی، تحصیل نموده» آمده است و به «بازگرداندن عین مال به مالک قانونی» محدود نمی‌شود. بر این اساس، برای صدق مفهوم استرداد، نه‌تنها وجود مدعی‌خصوصی – که تحصیل نامشروع به زیان وی باشد – ضروری نیست؛ بلکه بدل عین نیز، ذیل مفهوم استرداد جای می‌گیرد. قاعده «حرمت اکل مال به باطل» و گستردگی مفهوم «مال حرام» در فقه اسلامی نیز موید این معناست. در حقوق انگلیس نیز، مطابق جدید‌ترین دیدگاهها، برای تحقق “restitution”، نیازی نیست که دارا شدن نامشروع به‌زیان خواهان یا هر شخص ثالثی باشد؛ بلکه محورآن است که بر دارایی هیچ شخصی بدون‌سبب افزوده نشود. در ادبیات حقوقی ایران و انگلیس، این مفهوم از استرداد (تخلیه ید شخص از دارایی‌های نامشروع) با مفاهیم مشابه به‌ویژه «مصادره اموال» آمیخته شده و نوعی تشتت معنایی را به وجود آورده‌است. مقاله، با استناد به رویکرد اصالت معنا و تقدم آن بر لفظ، تلاش می‌کند برای برون‌رفت از این آشفتگی و ناهمگونی پیشنهادی ارائه کند.
آخرین دیدگاهها