مطالعه تطبیقی شرایط دعوای گروهی در حقوق آمریکا و کانادا: آموزه هایی برای حقوق ایران

نویسنده : طهماسبی، علی؛

(‎23 صفحه – از 153 تا 175 )

چکیده:
دادخواهی انفرادی شیوه رایج پیگیری تضییع حق در نظامهای حقوقی است ؛ اما در مواردی کـه خواسته یا ارزش آن ناچیز باشد، اشخاص عموما طرح دعوا نمی کنند، زیرا هزینه آن بـیش تـر از سودش است . در مقابل ، خوانده بـرخلاف قـانون، ثـروت بـادآوردهای بـه دسـت مـی آورد. ایـن وضعیت وقتی تشدید می گردد که تعداد خواهانها زیاد بوده، اکثر آنان به علت کـم بـودن ارزش خواسته ، طرح دعوا نکنند. در حقوق آمریکا و کانادا دعوای گروهـی را بـرای مواجهـه بـا چنـین وضعیت هایی طراحی کردهاند. در آمریکا چندین گروه پیش بینی شده که افراد مشـمول هریـک از آنها می توانند با جمع شرایط مقرر اقدام به طرح دعوا کنند. شرط تعدد، اشـتراک، شاخصـیت و شایستگی نماینده باید در همه گروهها وجود داشته باشد (شرایط عام) تا دادگاه گـروه را تاییـد کند؛ اما در دعوای گروهی مطالبه خسارت لازم است این شیوه بـرای رسـیدگی بـه اخـتلاف بـر دیگر شیوههای تجمیع دعاوی متعدد برتری داشته ، مسائل مشترک دادرسـی بـر مسـائل فـردی آن غالب باشد (شرایط خاص). در حقوق کانادا چنین تفکیکی وجود ندارد. بـه عـلاوه از بعضـی جهات، از جمله شمار خواهانها و عدم لزوم غلبه مسائل مشترک بر مسائل انفرادی دادرسی بـا حقوق آمریکا متفـاوت اسـت . در حقـوق ایـران چنـین سـازوکاری وجـود نـدارد و تنهـا طریـق دادخواهی افراد، اقامه دعوای انفرادی است که گاه بـه علـت موانـع مختلـف بـا عـدم دادخـواهی ملازمه دارد. نوشتار حاضر با هدف فراهم ساختن بستری بـرای تامـل در مـورد ایـن شـیوه و احیانا پذیرشش در حقوق ایران، به بررسی شرایط آن در حقوق آمریکا و کانادا می پردازد