معاونت در جرم از دیدگاه فقه اسلام

نویسنده : قیاسی، جلال الدین؛

(‎28 صفحه – از 139 تا 166 )

چکیده:
حرمت معاونت در جرم ، از اموری به شمار می آید که مـورد اتفـاق علمـای امامیـه است . روایات به طور کلی ، معاونت را حرام دانسته اما در موارد خاصی مانند فـروش انگور و چوب به سازندگان شراب یا بت ، روایات متعارض و برخی مشعر بـه جـواز و برخی مشعر به منع است . به همین جهت ، روایات ممنوعه را حمل برحالتی کرده اند که معاون (فروشنده ) در معامله با مباشر، ارتکاب حرام را شرط نموده یا قـصد کنـد. در رکن مادی ، ادلـه از حیـث فعـل یـا تـرک فعـل بـودن معاونـت اطـلاق دارد و از حیـث مقیدبودن به نتیجه فقها اختلاف نظر دارند. از نظر این مقاله ، معاونت جرمی مقید است . در رکن روانی نیز شرط قصد کمک به مباشر مورد اختلاف اسـت کـه از نظـر مقالـه ، معاونت باید به قصد کمک بـه مباشـر باشـد. برخـی صـدق عرفـی معاونـت را کـافی می دانند اما این که علم معاون به سوءاستفاده مباشر مـساوی قـصد اسـت یـا نـه نیـز مورد اختلاف است ، از نظر این نوشته ، علم اماره قصد نیست و روایات مجوز معاونت نیز ناظر به حالتی است که مرتکب علم دارد اما رضایت ندارد.