تأملی در خصوص بهره برداری تجاری از میراث فرهنگی زیر آب با تأکید بر رویکرد کنوانسیون 2001 یونسکو

نویسنده مسئول : رضوی راد، محمد؛ نویسنده : بلک، ژانت الیزابت؛

(‎22 صفحه – از 227 تا 248 )

چکیده:
در زمینه بهره‌برداری تجاری از میراث فرهنگی زیر آب، هدف فعالان تجاری؛ کسب بیشترین سود با صرف کمترین هزینه و زمان است. این هدف در تعارض با اصول باستان‌شناسی است که اِعمال آنها مستلزم سرمایه‌گذاری‌های کلان و صرف زمان بسیار است. امروزه با توجه به تنوع راه‌های بهره‌برداری تجاری (که دیگر محدود به فروش اشیاء باستانی و تاریخی نیست)، سازش میان اهداف فعالان تجاری و باستان‌شناسان دور از ذهن نخواهد بود. اسناد بین‌المللی نیز هر یک رویکرد خاص خود را اتخاذ نموده‌اند، برخی به صراحت هرگونه بهره‌برداری تجاری از این میراث را منع و برخی دیگر به طور تلویحی آن را تجویز نموده‌اند. پرسش کلیدی در این زمینه رویکرد «کنوانسیون 2001 یونسکو در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب» است. تحلیل دقیق مقررات کنوانسیون مزبور نشان می‌دهد که این کنوانسیون با اتخاذ رویکردی واپسگرایانه، تقریباً فروش اشیای باستانی و تاریخی را منع نموده است. موضع کنوانسیون می‌توانست در این زمینه مترقیانه‌تر و منطبق با ضرورت‌های عملی از جمله تأمین مالی پروژه‌های باستان‌شناسی در آینده باشد.