از حفظ حکومت تا حفظ نظام

نویسنده : نوبهار، رحیم؛

(‎22 صفحه – از 43 تا 64 )

چکیده:

این مقاله ضمن تبیین مفهوم قاعده حفظ نظام و اشاره به دیرینه آن در پژوهش‌های کلامی- فقهی بر معنای موسع این قاعده و ارتباط تنگاتنگ آن با لزوم حفظ انضباط اجتماعی تاکید می‌کند. مقاله با یادآوری نمونه‌هایی از استناد فقیهان به این قاعده در مسائل فقهی، اهمیت نظم متعالی و فضیلت‌مندانه را که در این قاعده مورد نظر است، روشن می‌سازد و بویژه نسبت مفهوم حفظ نظام با حفظ نظام حکومتی را توضیح می‌دهد. اندیشه اصلی مقاله این است که حفظ نظام در فضای فقه بیشتر ناظر به حفظ نظم زندگی اجتماعی به معنای گسترده آن است. حفظ نظام به این معنا البته اقدامات معطوف به حفظ حکومت صالح را هم در برمی‌گیرد، ولی حفظ نظام در اندیشه اسلامی ناظر به نظم‌های برساخته انسان در جوامع مختلف است و بدین‌سان با مفهوم نظم عمومی در حقوق، همانندی‌های فراوان دارد. قاعده حفظ نظام به حفظ نظم موجود در جامعه اسلامی یا حفظ حکومت اسلامی اختصاص ندارد. به موجب این قاعده باید به هر نظم بشری که محصول فکر و عمل مردمان مختلف است و به بقای نوع انسان و زندگی با کیفیت او کمک می‌کند، احترام نهاد. مقاله همچنین به محتوای آرمانی حفظ نظام اشاره می‌کند و ظرفیت‌های این مفهوم را برای عدم‌ قناعت به نظم موجود و تلاش برای برساختن نظمی بهتر یادآور می‌شود.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code