اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله ی شهروندی

نویسنده : میرشکاری، عباس؛ مختاری، مرضیه؛ فراهانی، سید جواد؛

(‎30 صفحه – از 173 تا 202 )

چکیده:

در این نوشتار سعی شده­ است تا ظرفیت­های اصل­های دوم و سوم قانون اساسی به عنوان برخی اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله­ شهروندی مورد بحث قرار گیرد. ظرفیت­های این اصول برای بنای نظام حقوق شهروندی، مشتمل بر تضمینات عام شناسایی، ارتقا، حمایت و تضمین حقوق و آزادی­های همه­ شهروندان بازنمایی می‌شود. این ادعا امکان­سنجی شده­ است که استفاده از مدل نظری “مکعب شهروندی” و مبانی نظری آن، در توضیح و تفسیر این اصول و برای فهم برخی ابعاد پیچیده­ آن کاربردپذیر می­باشد. مطابق با تئوری­های مرتبط با شهروندی، گفته شده­ است یک بعد این مکعب شهروندی را عناصر پنج­گانه­ شهروندی یعنی؛ جنبه­ مدنی و قانونی، جنبه­ اجتماعی، جنبه­ سیاسی، جنبه­ مربوط به فضیلت و جنبه­ مربوط به هویت تشکیل می­دهد. بعد دیگر این مکعب را شبکه­های کاربردی یا به عبارتی دیگر سطوح جغرافیایی شهروندی شامل محلی، استانی یا ایالتی، دولت- ملت، منطقه­ای یا قاره­ای و نهایتاً جهانی تشکیل می­دهد، بعد دیگر آن را آموزش توانمندی­های شهروندی مشتمل بر سطوح نگرش، آگاهی، دانش و مهارت صورت می­بندد. ادعا می­شود که برخی مفاد این اصل به طرز مبتکرانه­ای برای طرح مکعب شهروندی و ایجاد ظرفیت قانونیِ درک آن در قالب قانون اساسی کاربردپذیر است.