حکومت در اندیشه سیاسی مهدی بازرگان

نویسنده : غفاری، مسعود؛ محمدزاده، علی؛

(‎18 صفحه – از 117 تا 134 )

چکیده:

حکومت در اندیشه سیاسی بازرگان برایندی از مبانی دینی و فکری اندیشه او و متاثر از تحولات حوزه اجتماعی و سیاسی دورانش بوده است.در بررسی آراء و اندیشه‌های بازرگان‌ به دو نوع حکومت:دموکراسی مبتنی بر دین و دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی برمی‌ خوریم که در عین دارا بودن اشتراکات فراوان،تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند.بازرگان در چارچوب ایدئولوژی اسلامی و متأثر از تحولات سیاسی و اجتماعی دهه‌های 04 و 05- حکومت دموکراسی دینی خود را که تلفیقی از عناصر و اصول دینی و دموکراتیک از قبیل‌ آزادی،تقوا،عدالت،اطاعت از حاکم منتخب مردم،مشارکت و مشورت با مردم،رأی‌ اکثریت،تساهل و اقتصاد اسلامی…را صرف نظر از سازگاری با عدم سازگاری عناصر دینی‌ و دموکراتیک طراحی می‌کند-بازرگان به دموکراسی مبتنی بر قانون عقیده‌ای راسخ و دائمی‌ دارد،اما در آثار متأخرش بعد از انقلاب،چنین حکومتی نمود بیشتری دارد.در این حکومت‌ از محدوده‌ی دخالت دین در سیاست کاسته شده است و حکومت را امری بشری و عقلانی‌ فرض می‌کند.عناصری چون:آزادی‌های مدنی،مساوات و برابری،اقتصاد آزاد و رقابتی، کوچک‌سازی دولت،تفکیک قوا،تساهل و تسامح،رأی اکثریت و تمرکز زددایی در آن‌ برجستگی بیشتری دارد.تأثیرپذیری از آموزه‌های دینی در این نوع حکومت نیز مشهود است.