جستاری در مبانی ادله فقهی نظریه «ایجاب ملزم» و آثار حقوقی آن

نویسنده : کشاورزی ولدانی، مرتضی؛

‏(14 صفحه – از 123 تا 136)

چکیده:

فقها در مورد ماهیت و مفهوم عقد نظریات مختلفی ارائه داده اند؛ اما میتوان دریافت اکثر آنان در این که تحقق عقد نیازمند عناصری همچون اراده، قصد، رضا و ایجاب و قبول می باشد اتفاق نظر دارند و بدون این عناصر یا عقد را فاقد عنوان عقد بودن باطل می دانند یا دست کم به عدم نفوذ و عدم ترتب آثار حقوقی بر آن اعتقاد دارند. از میان این عناصر «ایجاب و قبول» نقش برجسته ای در تکون عقد دارد و » و قبول به این مفهوم است که تا اراده موجب به اراده قابل پیوند نیابد تحقق عقد منتفی است. در میان نظریات معاصر فقهی نظریه ای متفاوت با این نظر مشهور وجود دارد که برآن است که تمام ماهیت و هویت عقد به ایجاب است و اراده قابل تنها نقش تنفیذ اراده موجب را دارد. این نظریه می تواند راهی به سوی اثبات نظریه ایجاب ملزم که در لسان برخی از فقهای معاصر و حقوقدانان باشد و به نظر می رسد صاحب آن نیز تنها امام خمینی (ره) و شارحین نظرات ایشان می باشد. بررسی مبانی و ادله این نظریه، همچنین دارای آثار و لوازم حقوقی خاصی است که بررسی آن محور پژوهش این جستار می باشد.